phương diện, những thập niên diễn ra bước tiến bộ nhảy vọt liên tục đòi hỏi
người ta phải có những quyết định mạo hiểm, dám hy sinh cho lợi ích
chung. Nhưng có Chúa chứng giám, chắc chắn không phải nhờ ông, thượng
nghị sĩ Castorp, mà tinh thần thời đại mới thu về những thắng lợi vẻ vang
được ca tụng khắp nơi. Ông đã tin tưởng ủng hộ truyền thống ông cha và các
thế lực cũ chống lại những kế hoạch liều mạng mở mang hải cảng và những
trò hề đô thị báng bổ vô thần, đã kìm hãm và cản trở ở mọi chỗ mọi nơi, và
nếu cứ theo đúng ý ông thì chính quyền thành phố cho tới bây giờ cũng vẫn
còn trì trệ và lạc hậu như văn phòng làm việc của ông thuở ấy.
Đó là hình ảnh của ông thượng nghị sĩ già lúc còn tại thế và sau khi qua
đời trong con mắt người dân, và nếu như cậu bé Hans Castorp có chưa hiểu
gì những việc quốc gia đại sự thì đôi mắt trẻ thơ của cậu cũng âm thầm tiếp
thu những nhận thức ấy về cơ bản, không lời và không mảy may nghi ngờ sự
đúng đắn của nó, nghiễm nhiên ghi vào ký ức, và sau này được chủ động gợi
lên như những kinh nghiệm sống thì rất có thể thái độ thù địch với cái mới
và tiến bộ đã được củng cố sẽ lại chiếm thế thượng phong. Như đã nói ở
trên, thiện cảm có đóng một vai trò nhất định, mối thiện cảm và sự gần gũi
nhảy cách một thế hệ cũng không phải trường hợp hiếm thấy. Con cháu nhìn
các thế hệ trên để mà ngưỡng mộ, và chúng ngưỡng mộ để mà học hỏi, để tự
hình thành tính cách của mình, những tính cách phần nhiều đã được nhào
nặn từ trước trong vô thức.
Nghị sĩ Castorp dáng vóc cao lớn nhưng gầy gò. Những năm tháng chồng
chất làm lưng ông chỗ gáy và cổ hơi khum xuống, nhưng ông phản kháng lại
bằng cách mím chặt cặp môi móm mém không còn hàm răng làm chỗ dựa
(vì răng giả ông chỉ mang vào lúc ăn), hai mép trễ xuống tạo một vẻ mặt khó
đăm đăm đầy cao ngạo, và dần dà ở ông, cũng có thể hiểu đấy là một cách
để giữ cái đầu đã không còn ngồi vững trên cổ, hình thành tư thế nghiêm
khắc với cái cằm tựa vào cổ áo mà cậu bé Hans Castorp đặc biệt ngưỡng
mộ.
Có một cái hộp mà ông rất quý - một cái hộp dài bằng đồi mồi khảm vàng
ông dùng để đựng thuốc lá hít - và chỉ vì nó ông ưa sử dụng những chiếc
khăn tay màu đỏ hay luồi thuồi thò ra từ túi sau chiếc áo khoác dài của ông.
