trùng của động vật nào cũng giống động vật nào, chẳng khác gì nhau. Từ đó
theo phép suy diễn biện chứng ta phải đi đến nhận định tất yếu rằng, tế bào
cũng không khác gì cơ thể lớn mà nó là một nhân tố cấu tạo nên; tức là bản
thân tế bào cũng là một cơ thể do nhiều phần tử sống, các đơn vị riêng biệt
nhỏ hơn hợp lại mà thành. Như vậy người ta đã đi từ giả thiết đơn vị nhỏ
nhất của sự sống là tế bào đến chỗ chia nó ra thành các phần tử còn nhỏ hơn
nữa, bí quá người ta đã phân chia nguyên tố ra thành các nguyên tố cấp thấp
hơn. Không còn nghi ngờ gì nữa, cũng như thế giới động vật là tập hợp của
muôn loài, như cơ thể người và động vật được tạo nên từ cả một thế giới tế
bào đủ loại, mỗi một tế bào lại là tập hợp của cả một thế giới phần tử nhỏ bé,
các đơn vị sống phong phú và đa dạng có kích thước nhỏ đến nỗi không thể
nhìn thấy qua kính hiển vi, và cả đội quân tí hon ấy cũng có cuộc sống độc
lập, không ngừng lớn mạnh, tự phân chia để nhân lên thành nhiều phần tử
giống hệt như mình, và nhất nhất tuân theo nguyên tắc tổ chức lao động
trong cơ thể lớn để cần cù phục vụ sự sống ở mức độ cao hơn.
Đó là gen di truyền, là mầm sống, là nhân tố quyết định sự hình thành các
thế hệ kế tiếp - Hans Castorp thấy lòng rộn lên ấm áp khi được làm quen với
chúng trong cái đêm băng tuyết lạnh lẽo này. Chàng chỉ thắc mắc không biết
tính nguyên tố của chúng có bị phương hại gì không nếu ta hiểu rõ hơn về
bản chất và cấu tạo của chúng. Do chứa trong mình sự sống, hẳn chúng phải
là chất hữu cơ - vì sự sống hình thành từ chất hữu cơ; nhưng đã là chất hữu
cơ thì chúng không thể mang tính nguyên tố được, vì chất hữu cơ không
phải là nguyên tố mà là hợp chất. Chúng là những đơn vị sống dưới cấp tế
bào, phần tử sinh học cao hơn do chúng cấu tạo nên bằng những liên kết hữu
cơ. Nhưng nếu thế, mặc dù nhỏ đến mức không xác định được, bản thân
chúng cũng phải có “cấu tạo” hữu cơ, vì tất cả những gì thuộc về sự sống
đều cấu tạo từ chất hữu cơ; bởi chưng khái niệm đơn vị sống đồng nghĩa với
sự hình thành một phần tử sống từ những phần tử nhỏ hơn thuộc cấp thấp
hơn, tức là từ những đơn vị sống sơ đẳng hơn. Chừng nào các phần tử hữu
cơ này còn có khả năng tự phân chia, tức là còn mang những đặc tính quan
trọng nhất của sự sống: trao đổi chất, phát triển và sinh sản, thì chưa thể coi
chúng thuộc về cấp thấp nhất, là đơn vị nhỏ nhất của sự sống. Chừng nào ta
