đã không còn tồn tại nữa kể từ khi tính chất vũ trụ của các phần tử “nhỏ
nhất” được phơi bày, và các khái niệm bên ngoài hay bên trong cũng đồng
thời mất đi tính tuyệt đối. Thế giới trong một nguyên tử cũng là vũ trụ bên
ngoài, và dải thiên hà có trái đất mà chúng ta sinh sống, nếu xét trên phương
diện hữu cơ, rất có khả năng lại nằm sâu trong lòng một cơ thể nào đó.
Chẳng phải đã có một khoa học gia mơ mộng và liều mạng lên tiếng phỏng
đoán về những “sinh vật thiên hà” - những quái vật vũ trụ khổng lồ mà thịt
xương, tim óc do các hệ mặt trời hợp lại mà thành? Nếu thế, Hans Castorp
tự nhủ, đến lúc người ta tin rằng mình đã dò tìm được tới tận cùng thì mọi sự
lại bắt đầu lại từ đầu! Và cứ thế suy diễn, biết đâu trong chốn thẳm sâu nhất
và tận cùng trong từng tế bào của chính chàng lại chẳng có một Hans
Castorp, hay thậm chí hàng trăm Hans Castorp, càng ngày càng nhỏ, quấn
mình trong chăn ấm nằm trên một cái ban công hướng ra phong cảnh trời
đêm lạnh lẽo trăng thanh miền sơn cước, mặt nóng bừng đưa những ngón
tay buốt cóng lật từng trang sách, miệt mài nghiên cứu về sự sống với một
mối quan tâm sâu sắc thấm nhuần tư tưởng y học và nhân đạo?
Từ những dòng chữ khô khan được minh họa bằng nhiều hình ảnh trong
cuốn sách giải phẫu bệnh lý mà chàng cầm nghiêng sang bên ghé vào quầng
sáng đỏ hồng của ngọn đèn bàn chàng đã học được nhiều điều về tập đoàn tế
bào sống ký sinh và về các thể loại u viêm nhiễm. Đó là các mô - mà là loại
mô xâm lược, lan tràn đặc biệt nhanh - xuất hiện khi có tế bào lạ đột nhập
vào một cơ quan trong cơ thể, được cơ quan này nồng nhiệt đón tiếp và
chẳng hiểu bằng cách nào - có lẽ phải nói rằng: với một thái độ dễ dãi đáng
chê trách - đã tạo điều kiện thuận lợi để chúng sinh sôi nảy nở. Nguy cơ
chính không nằm ở chỗ các tế bào ăn bám này giành mất chất dinh dưỡng
nuôi vật chủ, mà là những chất chúng thải ra trong quá trình trao đổi chất
như mọi tế bào sống khác, những hợp chất hữu cơ độc hại một cách không
ngờ đối với các tế bào của vật chủ, dẫn đến sự hủy diệt không tránh khỏi của
môi trường tiếp nhận và dung túng chúng. Người ta đã tìm cách chiết xuất
độc tố từ một số vi sinh vật chế thành dung dịch có nồng độ tập trung, và đi
đến một khám phá đầy bất ngờ: chỉ cần một liều cực nhỏ của các chất này,
những liên kết hữu cơ cùng một loại như các chuỗi phân tử protein, đem
