câu hỏi sớm hay muộn sẽ phải được đặt ra, một cách vô ý thức hay có ý
thức, không chỉ liên quan đến bản thân mình mà còn nhằm tìm kiếm ý nghĩa
tối hậu của mọi cố gắng và hành động trong cuộc sống, chẳng thu được câu
trả lời nào khác ngoài bức tường câm lặng đáng sợ, thì với những con người
cần cù lương thiện hậu quả không tránh khỏi là tác động làm tê liệt tinh thần
và đạo đức, rồi qua đó ảnh hưởng đến cả thể xác và sức khỏe. Muốn có ý chí
để đạt được những thành tích xuất chúng vượt ra ngoài khuôn khổ thông
thường, trong khi thời đại không thể trả lời một cách xác đáng câu hỏi ‘Để
làm gì?’, thì người ta hoặc là phải dám đơn độc và trực tiếp đương đầu về
mặt tinh thần, một bản chất rất hiếm thấy chỉ có ở những bậc anh hùng, hoặc
là phải có một sức sống vô cùng mãnh liệt. Hans Castorp không có được cả
cái này lẫn cái kia, và vì thế cũng đành xếp chàng vào hạng tầm thường, mặc
dầu với một ý nghĩa tinh thần tích cực.
Những đặc điểm nội tâm của chàng trai trẻ mà chúng tôi vừa trình bày
cùng quý vị không phải chỉ giới hạn trong thời gian chàng ta ngồi trên ghế
nhà trường, mà còn thể hiện ra cả những năm sau đó, khi chàng đã chọn
được một nghề nhất định. Ở trường phổ thông chàng thậm chí đã phải học
đúp một hay hai lớp. Nhưng nhìn chung nhờ gốc gác con ông cháu cha, nhờ
tác phong lễ phép có giáo dục, và nhất là nhờ năng khiếu trong môn toán,
mặc dù hoàn toàn thiếu lòng say mê, chàng vẫn học lên cao được, và sau khi
có chứng chỉ một năm
thì chàng quyết định tiếp tục học cho đến hết bậc
phổ thông - thực ra là để tạm thời kéo dài nếp sống quen thuộc và tình trạng
phân vân lơ lửng này, đẩy quyết định chọn nghề nghiệp tương lai sang một
thời điểm muộn hơn, vì bấy giờ Hans Castorp chẳng biết mình muốn làm gì,
thậm chí cả khi đã học đến lớp trên cùng bậc phổ thông chàng vẫn còn lơ
mơ chưa rõ nguyện vọng của mình, và khi đã quyết định chọn nghề này (khó
mà bảo rằng chàng tự đi đến quyết định ấy) thì trong thâm tâm chàng cảm
thấy nếu có quyết định khác đi cũng chẳng sao.
Nói đúng ra từ trước tới nay chàng vẫn dành cho tàu bè một hứng thú đặc
biệt. Khi còn nhỏ xíu chàng đã bôi đầy vở hình vẽ các loại thuyền đánh cá,
xà lan chở rau và tàu thủy năm cột buồm; năm mười lăm tuổi, một lần đứng
ở vị trí thuận lợi chứng kiến cảnh hạ thủy chiếc tàu đưa thư hai chân vịt
