tuần hoàn mà mặt trời phải lần lượt đi qua trong chu kỳ một năm - một môn
khoa học kỳ thú vô cùng theo ý tớ. Cậu có tưởng tượng được không, người
ta đã tìm thấy hình vẽ tất cả những chòm sao ấy dưới mái vòm một ngôi đền
Ai Cập cổ không xa Thebes
, ngày xưa từng là đền thờ nữ thần Aphrodite
cơ đấy! Đó là kiến thức của những người Chaldeans lưu truyền lại - cậu biết
đấy, họ là những người xứ Chaldea, dân tộc cổ đại nửa Arập nửa Do Thái
nổi tiếng thông thạo phép thuật, giỏi chiêm tinh và bói toán. Chính họ chứ
không ai khác là những người đầu tiên nghiên cứu đường đi của các hành
tinh, lấy mốc là mười hai chòm sao chia bầu trời thành thập nhị cung hoàng
đạo như vẫn được dùng trong môn chiêm tinh học ngày nay. Chẳng phải vô
cùng kỳ thú hay sao. Đó chính là nhân văn!”
“Cậu bắt đầu giở giọng ‘nhân văn’ y hệt như Settembrini!”
“Ừ, giống như ông ấy, nhưng mà cũng có cái khác. Người ta tiếp nhận
phát kiến ấy một cách nghiễm nhiên, mà quên mất sự cao siêu của nó. Tớ vô
cùng cảm phục những người Chaldeans cổ, mỗi khi nằm ngắm bầu trời sao
tớ lại phải nghĩ đến chuyện họ đã biết tất cả những điều tuyệt vời ấy từ đời
nảo đời nào, từ khi những người khác còn chẳng biết gì, họ thật là một dân
tộc thông thái. Những gì hồi ấy họ chưa biết thì cho tới ngày nay tớ cũng
chẳng nhìn ra, ví dụ như sao Thiên Vương, hành tinh thứ bảy trong Thái
dương hệ, cũng phải nhờ ống kính viễn vọng hiện đại mới phát hiện được
cách đây chưa bao lâu, chừng một trăm hai chục năm nay thôi
“Một trăm hai chục năm mà chưa bao lâu?”
“Tớ dùng từ ‘chưa bao lâu’, cậu đừng nổi nóng vội, là so sánh với ba ngàn
năm trước đấy. Nhưng những lúc nằm ngoài ban công ngắm bầu trời đầy sao
thú thật tớ cảm thấy ba ngàn năm cũng ‘chưa bao lâu’, và tớ lại càng cảm
phục những người Chaldeans, vì họ không chỉ nhìn thấy bầu trời ấy với
những vì sao ấy, mà lại còn tìm ra mối liên hệ giữa chúng với nhau. Thế
chẳng phải nhân văn là gì.”
“Ôi trời, cậu ấp ủ trong đầu những tư tưởng cao siêu quá.”
“Cậu bảo là ‘cao siêu’, còn tớ bảo là ‘thầm kín’ - muốn hiểu sao cũng
được. Nhưng cho tới lúc mặt trời đi vào phạm vi chòm sao Thiên Bình,
khoảng ba tháng nữa, thì ngày lại bắt đầu rút ngắn dần cho tới lúc ngày và
