“Trực quan, đoạn tuyệt. Hay thật, trong đó chắc chắn phải chứa đựng điều
gì. Có thể nói rằng cuộc sống trên này cũng có một mức độ đoạt tuyệt khá
cao với thế giới. Chúng ta nằm trong những chiếc ghế tiện nghi tuyệt hảo đặt
ở độ cao năm ngàn foot trên mực nước biển, vừa nhìn xuống nhân gian và
vạn vật ở dưới kia vừa ngẫm nghĩ. Thật lòng mà nói thì chiếc giường - tức là
chiếc ghế nằm ở trên này, xin các ông hiểu đúng ý tôi - trong mười tháng
trời ở đây đã khuyến khích tôi suy nghĩ nhiều hơn chiếc cối xay ở dưới đồng
bằng trong tất cả những năm trước đó cộng lại, đấy là điều không thể chối
cãi.”
Settembrini đưa cặp mắt đen thoáng ánh buồn nhìn xoáy vào chàng. “Ông
kỹ sư”, ông ta hạ giọng, “ông kỹ sư!” Và ông ta nắm cùi chỏ Hans Castorp
kéo chàng lùi lại để thầm thì trao đổi riêng sau lưng những người kia.
“Tôi đã nói với ông không biết bao nhiêu lần rồi, rằng người ta phải biết
mình biết người! Giá trị của một người Tây phương, thây kệ tất cả các mệnh
đề triết học, là ở trí tuệ, ở khả năng phân tích, ở hành động và tiến bộ - chứ
không phải ở trên cái giường lười biếng nơi các tu sĩ xa lánh cõi đời nằm ì
một chỗ!”
Naphta nghe thấy hết. Ông ta nói vọng ra sau lưng:
“Các tu sĩ xa lánh cõi đời! Nhờ các tu sĩ này mới có nền văn hóa Âu châu
đấy thưa ông! Nhờ các tu sĩ này mà nước Đức, nước Pháp và nước Ý không
còn là rừng rậm đầm lầy mà trở thành ruộng lúa mì, vườn cây ăn trái và cánh
đồng nho! Các tu sĩ, thưa ông, đã lao động không phải ít...”
“Ebbè
“Xin lỗi ông. Lao động của người mộ đạo không có mục đích tự thân, tức
là không phải chất ma túy nhằm làm tê liệt tinh thần, cũng không đặt trọng
tâm vào việc cải tạo thế giới hay thủ lợi. Lao động đối với họ thuần túy là
thực hành khổ hạnh, một biện pháp hành xác, một phương thuốc. Nó bảo vệ
ta chống lại đòi hỏi của xác thịt, giúp ta diệt dục. Và như thế - cho phép tôi
được khẳng định điều này - lao động hoàn toàn không mang tính chất xã hội.
Nó là sự vị kỷ tín ngưỡng trong sạch nhất.”
“Tôi vô cùng biết ơn ông về lời giải thích trên, nhưng cũng rất vui mừng
thấy thành quả của lao động vẫn được bảo tồn, trái với ý muốn của con
