gia, cho họ quyền bình đẳng, bảo vệ các dân tộc nhược tiểu khỏi bị chèn ép,
thiết lập sự công bằng, xác định đường biên giới giữa các nước...”
“Đường biên giới Brenner
, tôi biết. Ý đồ giải thể nước Áo. Tôi chỉ
không biết ông định làm cách nào để đạt được điều đó mà không cần đến
chiến tranh!”
“Còn tôi thực sự muốn biết đã có lúc nào tôi lên tiếng chống chiến tranh
giải phóng dân tộc hay chưa.”
“Nếu tôi không nghe nhầm...”
“Không, ở điểm này thì tôi xin được chứng thực lời ông Settembrini”,
Hans Castorp lại nhảy vào cuộc, từ nãy tới giờ chàng vẫn vừa đi vừa chăm
chú theo dõi cuộc tranh luận, đầu hết quay sang nhìn người này lại quay
sang nhìn người kia. “Anh họ tôi và tôi có cái may mắn đôi khi được trò
chuyện với ông Settembrini về những vấn đề này, tức là dĩ nhiên chúng tôi
chỉ lắng nghe trong lúc ông ấy trình bày ý kiến của mình và diễn giải cặn kẽ
mọi điều. Do đó tôi có thể bảo đảm rằng, và cả anh họ tôi đây chắc cũng còn
nhớ, là ông Settembrini đã hơn một lần hào hứng nói về nguyên tắc vận
động phong trào đấu tranh cách mạng và cải tạo thế giới, rằng bản thân
nguyên tắc ấy không phải lúc nào cũng theo đúng đường lối hòa bình bất
bạo động, có phải không ạ, và những người đeo đuổi lý tưởng ấy còn phải
bỏ nhiều công sức nữa mới đến lúc thu được thắng lợi khắp nơi nơi và đưa
thế giới đến chỗ đại đồng. Đại khái ông Settembrini đã nói như vậy, tất
nhiên là bằng những lời lẽ đầy hình tượng và rất văn học, hay hơn tôi nói ở
đây nhiều. Nhưng có một điều tôi còn nhớ và có thể nhắc lại nguyên văn
từng chữ, vì lần đầu tiên nghe thấy điều đó tâm hồn dân sự của tôi đã giật
mình kinh sợ, đó là khi ông Settembrini tuyên bố rằng, ngày ấy rồi sẽ tới,
nếu không nhẹ nhàng theo bước chim câu thì sẽ dũng mãnh trên cánh đại
bàng (tôi còn nhớ rõ mình đã hoảng sợ thế nào khi nghe nhắc đến cánh đại
bàng), rằng muốn giành thắng lợi người ta phải đập tan hang ổ của chế độ
phong kiến hủ bại ở Vienna. Vậy nên không thể nói rằng ông Settembrini
khước từ tuyệt đối chiến tranh. Tôi nói có đúng không ạ, ông Settembrini?”
“Tương đối”, ông người Ý trả lời cộc lốc, đầu quay nhìn hướng khác, tay
nhịp nhịp cây batoong.
