ngoại trừ thiêu sống và rút phép thông công, đều nhằm mục đích cứu vớt
linh hồn con người khỏi sự nguyền rủa đời đời, đó là điều mà những người
phe Jacobin
không thể viện dẫn để biện hộ cho sự hiếu sát của họ. Tôi xin
lưu ý quý vị rằng, các hình thức trừng phạt bằng nhục hình nếu không vì
niềm tin vào một đời sống vĩnh hằng sau khi chết thì đều vô nghĩa và đầy
thú tính. Và sự hành hạ lăng nhục con người đúng ra có tiểu sử trùng lặp
hoàn toàn với quá trình phát triển trí tuệ của nhân loại. Những thế kỷ Phục
hưng, Khai sáng và cả thời đại khoa học kỹ thuật hiện đại với sự phát triển
vượt bậc về kinh tế xã hội ở thế kỷ thứ mười chín chẳng mang lại điều gì
hay ho, không những tỏ ra hoàn toàn vô tích sự mà còn tiếp tay thêm cho sự
hạ nhục con người, mở đầu bằng trò hề thiên văn học hiện đại, khiến trái đất
của chúng ta, nơi vẫn được coi là trung tâm của vũ trụ, đấu trường huyền bí
thiêng liêng của cuộc so tài khốc liệt giữa Chúa và quỷ giành giật tạo vật
quý giá nhất, bỗng bị hạ bệ thành ra một hành tinh nhỏ bé tầm thường, đặt
dấu chấm hết tạm thời cho vai trò đặc biệt của trái đất trong vũ trụ, làm lung
lay nền tảng của môn chiêm tinh học.”
“Tạm thời?” Khi đặt câu hỏi mỉa mai này nét mặt ông Settembrini bất
giác có cái vẻ rình rập của một thành viên Tòa án giáo hội, chỉ chờ đối
phương lỡ lời để buộc tội.
“Dĩ nhiên. Tạm thời trong vòng vài trăm năm”, Naphta lạnh lùng đáp.
“Nếu đánh giá của tôi không quá sai lầm thì trường phái kinh viện sẽ được
phục hồi danh dự cả trên phương diện này, quá trình ấy đã bắt đầu từ lâu rồi.
Copernicus
sẽ phải chịu thua Ptolemaeus
. Thuyết nhật tâm sẽ vấp phải
những chống đối tinh thần quyết liệt, các nỗ lực này thể nào cũng phải dẫn
tới mục tiêu mong đợi. Khoa học sẽ buộc phải chấp nhận quan điểm triết
học thể hiện qua giáo lý nhà thờ mà công nhận trái đất ở vị trí xứng đáng với
giá trị độc tôn của nó.”
“Sao? Sao? Chống đối tinh thần nào? Buộc phải chấp nhận quan điểm
triết học nào? Mục tiêu nào? Ông phát biểu duy tâm như vậy mà coi được ư?
Còn khoa học tự nhiên?
Còn nhận thức khách quan? Chân lý, thưa ông, luôn luôn gắn liền với tự
do, và những chứng nhân lịch sử đã đổ máu để bảo vệ chân lý - mà ông quy
