hậu của nó thì không một người hiểu biết nào có thể nghi ngờ được. Tất cả
các tổ chức thực sự quan tâm đến giáo dục đều đã biết từ lâu rằng, mọi cố
gắng của các nhà sư phạm đều chỉ nhằm đạt đến một điều: đó là sự phục
tùng tuyệt đối, mối liên hệ bền vững, là kỷ luật, là sự hy sinh, là chối bỏ cá
nhân, cưỡng bức nhân cách. Rút cuộc tuổi trẻ mắc phải một sai lầm tai hại
khi họ tưởng rằng tự do đem lại sự thỏa mãn tinh thần. Thực ra chỉ có phục
tùng mới đem lại sự thỏa mãn tuyệt đối.”
Joachim ưỡn ngực vươn người ngồi thẳng dậy. Hans Castorp đỏ mặt. Ông
Settembrini bồn chồn vân vê bộ ria mép đẹp của mình.
“Không!” Naphta bồi thêm. “Không phải sự giải phóng và phát triển cá
nhân là bí quyết và nhu cầu của thời đại chúng ta. Cái mà thời đại cần, cái
mà nó đòi hỏi, cái mà nó sẽ có - là khủng bố.”
Ông ta nói ra những lời này bằng giọng khẽ khàng, toàn thân không cử
động, chỉ có đôi tròng mắt kính sáng loáng lên. Ba người kia khi nghe thấy
cái từ cuối cùng ai nấy đều giật thót mình, kể cả ông Settembrini, mặc dù
sau đó ông ta lấy lại bình tĩnh ngay lập tức và mỉm cười bảo:
“Xin cho tôi được hỏi một điều”, ông ta bảo, “ai hay là cái gì - ông thấy
đấy, tôi hoang mang đến độ không biết đặt câu hỏi như thế nào cho đúng -
theo ý ông thì ai hay cái gì là chủ thể của - tôi thực lòng không muốn nhắc
lại cái từ ấy - của hành động khủng bố mà ông nói đến?”
Naphta ngồi im, sắc sảo và sáng loáng. Ông ta đáp:
“Tôi xin được trả lời ông. Tôi cho rằng mình không quá sai lầm khi giả sử
chúng ta đồng ý với nhau chọn một tiền đề làm cơ sở, đó là trạng thái sơ
khai lý tưởng của nhân loại, khi chưa có nhà nước cũng như quyền lực, thế
giới và loài người vừa mới được Chúa tạo lập nên, không có người thống trị
mà cũng không có người bị trị, không có luật pháp cũng như hình phạt,
không có bất công, không có quan hệ ruột thịt, không phân chia giai cấp,
không lao động, không tư hữu, mà chỉ có bình đẳng, bác ái, một trạng thái
hoàn hảo về đạo đức.”
“Được lắm. Tôi đồng ý”, Settembrini tuyên bố. “Tôi đồng ý tất cả các giả
thiết của ông ngoại trừ điểm quan hệ ruột thịt là điều mà thời nào cũng phải
