máu mỗi ngày, nhưng phải thú thật là những đối kháng và thù địch lại làm
cho ông ta càng trở nên hấp dẫn đối với tôi, khiến tôi vẫn tìm cách gặp gỡ
ông ta. Tôi cần có sự cọ xát. Tư tưởng không sống được nếu không có cơ
hội đấu tranh, và trong cuộc đọ sức ấy tôi đã có vũ khí là quan điểm vững
chắc của mình. Còn các ông, liệu các ông có thể tự vệ được không, ông thiếu
úy, ông kỹ sư? Các ông chưa đủ miễn dịch để có thể kháng cự lại những nọc
độc trí tuệ này, dưới tác động của những lý lẽ ngụy biện nửa cuồng tín nửa
bạo lực ấy, các ông có nguy cơ bị tổn hại cả về trí tuệ lẫn linh hồn.”
Vâng, vâng, Hans Castorp đáp, đúng lắm, anh họ chàng và chàng, cả hai
không ít thì nhiều đều thuộc loại kém sức đề kháng. Họ là những học sinh cá
biệt của trường đời, họ biết chứ. Nhưng ngược lại người ta cũng có thể trích
dẫn lời Petrarca, hẳn ông Settembrini còn nhớ
, vả lại nói gì thì nói những
lý luận của Naphta cũng có cái đáng nghe: công bằng mà xét, đoạn ông ta
nói về chủ trương cấm cho vay tính lãi theo thời gian rất tuyệt, hơn nữa
chàng còn muốn tận dụng cơ hội này để tìm hiểu thêm một đôi điều về giáo
dục mà nếu không gặp Naphta thì có lẽ chẳng bao giờ chàng được biết...
Ông Settembrini mím chặt môi, và Hans Castorp vội vã chữa lời, rằng bản
thân chàng dĩ nhiên không đứng về phe nào cả và cũng không muốn đánh
giá hơn kém gì ở đây, chàng chỉ thấy những điều Naphta nói về khát vọng
của tuổi trẻ là rất đáng nghe. “Chỉ xin ông giải thích giúp tôi một điều”,
chàng tiếp tục. “Cái ông Naphta này - tôi nói ‘cái ông’ là để tỏ rõ tôi không
hề có cảm tình với ông ta, ngược lại là đằng khác, trong thâm tâm tôi vẫn
cẩn thận giữ khoảng cách...”
“Làm thế chỉ tốt cho ông thôi!” Settembrini hài lòng.
“... ông ấy có một mớ lý lẽ đả phá đồng tiền, linh hồn của nhà nước theo
cách nói của ông ta, và cực lực chống tư hữu, vì tài sản là đồ ăn cắp, tóm lại
ông ta phản đối sự giàu sang của tư bản chủ nghĩa mà ông ta gọi là củi nuôi
ngọn lửa địa ngục - nếu tôi không lầm thì ông ta đã sử dụng những từ ngữ
đại loại như vậy - và ông ta ca ngợi chính sách cấm cho vay nợ lãi thời
Trung cổ. Nhưng đồng thời bản thân ông ta lại... Xin lỗi ông, nhưng mà ông
ta chắc chắn có... Từ ngoài bước vào chỗ ở của ông ta người ta phải té ngửa
vì kinh ngạc. Những lụa là ấy...”
