Những lý lẽ và từ ngữ mới lại được tung ra! Giờ thì họ tranh cãi thế nào là
cao thượng và quý phái! Hans Castorp, gây gây sốt và kiệt sức vì bận tâm
với những vấn đề nan giải trong tiết trời buốt giá, lảo đảo quay cuồng trong
đánh giá, lúc nóng lúc lạnh trong cách diễn đạt và trình bày táo bạo, mấp
máy cặp môi tê dại thú nhận rằng từ trước tới nay chàng vẫn quen hình dung
cái chết trong lễ phục với cổ áo xếp nếp kiểu Tây Ban Nha, hoặc tệ lắm thì
cũng trong trang phục dự tiệc với cái cổ áo trắng kiểu thòng lọng, trong khi
cuộc sống chỉ xuất hiện dưới hình hài một cái cổ áo bẻ kiểu hiện đại, trần tục
và tầm thường... Giật mình kinh hoảng về lời phát biểu như mê như say
chẳng ăn nhập vào đâu của mình, chàng vội vàng chữa lại rằng ý mình
không muốn nói thế. Nhưng rõ ràng có những con người nhất định mà người
ta không thể hình dung được cái chết của họ, nguyên nhân là vì họ quá đỗi
tầm thường! Ý chàng định nói là: họ đời thường đến nỗi người ta có cảm
tưởng họ không thể chết, họ không xứng đáng được tiết lộ điều thần bí về
cái chết.
Ông Settembrini hy vọng mình không sai khi giả định rằng, Hans Castorp
phát biểu như vậy chỉ để gợi ý cho những người kia phản biện. Chàng trai
trẻ sẽ thấy ông ta luôn luôn sẵn sàng ủng hộ chàng trong trận chiến đấu tinh
thần chống lại những tư duy kiểu ấy. Chàng bảo rằng họ “đời thường”? Mà
lại nói bằng giọng khinh rẻ đến thế? Ông ta thì muốn bảo rằng họ có “khát
vọng sống”, đó là khái niệm phù hợp nhất theo quan điểm chân thiện mỹ của
ông ta. “Khát vọng sống”, và gắn liền với nó một cách bình dị nhất, hợp lý
nhất là “khát vọng yêu”, giữa chúng có một mối dây liên hệ mật thiết và
khăng khít đến mức có thể nói rằng, chỉ những ai thực sự thiết tha với cuộc
sống mới thực sự có lòng nhân ái. Và cả hai điều ấy kết hợp lại một cách hài
hòa trong tình yêu cuộc sống, đó chính là sự cao thượng.
Hans Castorp thấy những điều ấy rất bổ ích và lý thú. Ông Settembrini đã
hoàn toàn thu phục được chàng bằng những lý lẽ giàu hình tượng của ông,
chàng bảo. Vì người ta muốn nói gì thì nói mặc lòng - cũng đã có một số
tiếng nói cho rằng bệnh tật là sự sống ở mức độ cao hơn và rằng bệnh tật là
trạng thái hội hè của cơ thể - ta có thể chắc chắn rằng, bệnh tật là một sự đề
cao thái quá thể xác, nó đẩy linh hồn vào vòng giam hãm của cơ thể và làm
