lồng ngực lặng phắc của Joachim. Và ông ta bắt tay hai người thân, gật đầu
với họ. Sau đó ông ta còn đứng một lúc với họ bên giường, ngắm nhìn
gương mặt bất động và bộ râu chiến trận của Joachim. “Một cậu bé tốt, một
chàng trai tốt”, ông ta nói vọng qua vai, đầu hất nhẹ về phía người yên nghỉ.
“Tưởng có thể cưỡng bức được bệnh tật, bà biết đấy - tất nhiên cái nghề ông
ta chọn ở dưới kia cũng thế, rặt cưỡng bức và bạo lực. Cứ sôi lên sùng sục
muốn làm nhiệm vụ bằng bất cứ giá nào cơ. Chiến trường vẫy gọi, bà hiểu
không, và tên lãng tử chuồn khỏi tay chúng tôi để ra trận. Nhưng cái vinh
quang chiến trận ấy là bản án tử hình đối với ông ta, và thần chết - bà muốn
nói ngược lại cũng được - thần chết chắc hẳn vừa mới nói: ‘Rất hân hạnh!’
Một thằng bé tuyệt vời, một người đàn ông thực thụ.” Và ông ta bỏ đi, dáng
người lênh khênh, lưng hơi gù, đầu chúi về phía trước làm cái gáy nổi hẳn
lên.
Việc đưa thi hài Joachim về quê đã được quyết định, và “Sơn trang” lo thu
xếp mọi thủ tục cần thiết hay không thực sự cần thiết nhưng không thể thiếu
đối với địa vị xã hội của chàng - mẹ và em họ chàng không phải động một
ngón tay. Ngày hôm sau, mặc chiếc áo lụa gắn măng sét, với bó hoa để trên
tấm chăn, nằm trong ánh sáng trắng ngần trông Joachim còn đẹp hơn cả khi
vừa mới qua đời. Mọi dấu hiệu khổ nhọc dù là nhỏ nhất đã biến hết khỏi
gương mặt chàng, những đường nét trên gương mặt ấy đông cứng lại dưới
một hình thức yên tịnh và tinh khiết nhất. Một lọn tóc sẫm hơi quăn rủ
xuống vầng trán ngà ngà bất động, vầng trán như được làm từ một chất liệu
vừa quý báu vừa dễ hỏng ở khoảng trung gian giữa sáp và đá hoa cương, và
trong bộ râu quai nón cũng hơi quăn nổi lên cặp môi đầy đặn kiêu hãnh. Một
chiếc mũ giáp sắt thời cổ đại có lẽ sẽ hợp với mái đầu này lắm, nhiều người
đến chia tay chàng đã phải thốt lên như vậy.
Bà Stöhr say sưa khóc trước hình hài Joachim quá vãng. “Một người anh
hùng! Một anh hùng!” Bà ta luôn miệng kêu và đòi người ta phải chơi bản
“giao hợp” của Beethoven trong đám tang chàng.
“Bà có im đi không!” Ông Settembrini đứng cạnh nghiến răng quát khẽ.
Ông ta và Naphta có mặt trong phòng cùng một lúc với bà này và tỏ ra rất
xúc động. Ông ta đưa cả hai tay về phía Joachim kêu gọi mọi người tập
