NÚI THẦN - Trang 751

chính mình. Chúng tôi chỉ có thể biết ơn một người như ông Settembrini,
con người sư phạm với quyết tâm mở mắt cho anh chàng trẻ tuổi mà số phận
đang là mối quan tâm chính của chúng tôi, tên đệ tử đôi khi được ông nhẹ
nhàng châm biếm gọi là “học sinh cá biệt của trường đời”, vạch ra cho
chàng ta thấy rằng siêu hình chính là “cái ác”. Và chúng tôi vô cùng trân
trọng tưởng nhớ đến một người đã khuất từng chiếm được lòng thương mến
của chúng tôi, khi phát biểu rằng, ý nghĩa, mục tiêu và phương tiện của
nguyên tắc phê bình chỉ có thể và chỉ được phép là một điều này thôi: đó là
ý thức trách nhiệm làm theo mệnh lệnh của cuộc sống. Đúng thế, khi vạch ra
ranh giới cho lý trí, các quy luật của cuộc sống đã cắm lên ranh giới này một
ngọn cờ và tuyên bố: nghĩa vụ của con người là chiến đấu dưới ngọn cờ ấy.
Chúng tôi cũng có thể đặt vào đĩa cân biện hộ cho chàng trẻ tuổi Hans
Castorp thêm một điều này, coi đó như là nguyên nhân làm gia tăng lòng say
mê tội lỗi chàng dành cho cõi vĩnh hằng và cách sử dụng thời gian rất đáng
chê trách của chàng, đó là cái mà một kẻ lộng ngôn trầm cảm gọi là thói
“hăng tiết vịt” đã dẫn đến kết cục tử vong cho anh họ chàng, người lính trẻ
Joachim.