nhượng bộ những hậu quả sau cùng của nguyên tắc ấy và để mặc cho tinh
thần tác oai tác quái, miễn sao đừng quá chặt chẽ với thiên nhiên? Và như
thế có lẽ ông ta cũng chưa bao giờ được làm quen với khái niệm ân xá của
Công giáo, không biết rằng thậm chí có cả một bí tích của nhà thờ được xếp
vào phạm vi của khái niệm này, đó là bí tích hôn phối - bản thân bí tích này
không mang ý nghĩa tích cực như những bí tích khác, nó chỉ là một biện
pháp phòng ngừa tội lỗi, được ban ra với mục đích duy nhất là giới hạn dục
vọng và lòng tham quá độ, để nguyên tắc khắc kỷ, sự trong sạch lý tưởng có
thể được giữ vững mà xác thịt không đến nỗi bị cấm đoán quá ngặt nghèo
một cách phi chính trị?
Ông Settembrini không thể không lên tiếng cực lực phản đối cách dùng
khái niệm “chính trị” với ý nghĩa xấu xa như thế, phản đối sự trịch thượng
và tài khôn đầy kiêu ngạo của tinh thần - hay cái tự gọi là tinh thần - đối với
thể xác, phần đối lập bị coi là đầy tội lỗi và bị xử lý cả bằng “chính trị”, mặc
dù trong thực tế nó chẳng cần quái gì sự ân xá độc địa của ông ta; phản đối
thuyết nhị nguyên đáng nguyền rủa của một thế giới quan biến cả vũ trụ
thành ma quỷ, cả sự sống lẫn cái đối lập đen tối của nó là linh hồn: vì nếu
cái này đã bị coi là xấu thì cái kia, một sự phủ định hoàn toàn, cũng xấu nốt!
Và ông ta hết lời bênh vực sự vô tội của dục vọng - Hans Castorp bất giác
nghĩ tới căn gác trọ nhân văn áp mái của ông ta, với cái bục viết, những
chiếc ghế nhồi rơm và chai nước - trong khi Naphta quả quyết rằng dục
vọng bao giờ cũng gắn liền với tội lỗi và rằng thiên nhiên vì thế luôn luôn có
vẻ bị lương tâm cắn rứt khi đối mặt với tinh thần. Ông ta định nghĩa chính
sách ân xá của nhà thờ đối với tinh thần là “tình yêu”, để bác bỏ thuyết hư
vô trong nguyên tắc khắc kỷ - và Hans Castorp thấy cái từ “tình yêu” phát ra
từ cửa miệng ông Naphta ốm ròm sắc như dao thật chối vô cùng...
Cuộc khẩu chiến của họ cứ tiếp diễn đại loại như thế, chúng ta đã quá
quen với trò chơi này, Hans Castorp cũng đã quá quen rồi. Chúng ta đã cùng
chàng lắng nghe một lát, để xem cuộc đọ vũ khí trên đường đi dạo lần này ra
sao dưới cái bóng khổng lồ của nhân cách lớn đi bên cạnh, và bằng cách nào
sự hiện diện của nhân cách ấy âm thầm tước vũ khí của đôi bên: dường như
có một áp lực bí hiểm liên quan tới ông ta dập tắt tất cả những tia lửa điện
