xẹt qua xẹt lại giữa hai đối thủ, làm ta liên tưởng đến tình trạng không sinh
khí như khi luồng điện bị ngắt quãng vì không còn tiếp xúc. Đúng là như
thế. Không còn sự phóng điện qua lại giữa hai đối thủ, không còn tia chớp
trí tuệ nào lóe lên, không có dòng điện. Hoạt động tinh thần tưởng đâu vô
hiệu hóa được sự hiện diện của ông ta, trong thực tế sự hiện diện ấy lại vô
hiệu hóa hoạt động tinh thần - đó là nhận định vừa tò mò vừa kinh ngạc của
Hans Castorp.
Cách mạng và bảo thủ - người ta chỉ cần đưa mắt nhìn sang Peeperkorn,
nhìn ông ta lặc lè bước, dáng đi không có gì là vương giả mà lắc lư như cái
hũ sắp đổ, với cái mũ kéo sụp xuống trán, nhìn đôi môi rộng tơi tả của ông
ta và nghe ông ta nói, vừa nói vừa hất đầu về phía hai kẻ hăng say tranh luận
vẻ chế giễu: “Phải rồi, phải rồi! Cerebrum, cerebral, quý vị hiểu chứ! Đó là -
ở đó diễn ra...” Và thế là, mất điện! Cuộc tranh luận tắt ngóm! Hai đối thủ
cố gắng nhóm lên ngọn lửa mới, đọc những câu thần chú kêu hơn, bàn về
những là “vấn đề giai cấp quý tộc”, về tính bình dân và sự quý phái. Không
tia lửa điện nào phát ra. Mà những điều họ nói như bị một lực từ trường đẩy
trượt đi, chỉ còn mang tính cá nhân. Hans Castorp thấy hiện ra trước mắt
hình ảnh người bạn đồng hành của Clawdia ngồi trên giường đắp tấm chăn
bọc lụa đỏ, mặc chiếc áo không cổ làm cho ông ta nửa như một người lao
động cao tuổi nửa như bức tượng bán thân một vị quân vương - và cố gắng
của hai nhà hùng biện chỉ còn là những cơn giãy chết yếu ớt của các mối dây
thần kinh. Phải tăng điện thế! Một bên là phủ định hoàn toàn và sự tôn sùng
chủ nghĩa hư vô, bên kia là bài ca muôn thuở về tinh thần và tình yêu cuộc
sống! Nhưng chỉ cần người ta đưa mắt về phía quý ngài Peeperkorn - mà
không thể không làm thế được, vì kích thước đồ sộ và sức hút bí ẩn của ông
ta - là các liên hệ thần kinh, tia chớp và dòng điện đâu mất cả. Đơn giản là
nó không có đó, không có cách gì gợi lên được, và, nói như Hans Castorp,
đó đích thị là một điều huyền bí. Chàng muốn ghi thêm vào bộ sưu tập
những lời có cánh của mình rằng, người ta khi nói về một điều huyền bí chỉ
nên dùng những ngôn từ đơn giản nhất, hoặc tốt hơn không nói gì hết. Trong
trường hợp này cùng lắm người ta chỉ nên nói một điều, và nói thẳng không
quanh co, rằng Pieter Peeperkorn với cái mặt nạ vương giả đầy nếp nhăn và
