với phụ nữ - Hoàn hảo, ông bạn thân mến, tuyệt đối không có gì đáng chê
trách! Nhưng có một ranh giới ngầm nào đó, một sự thận trọng, một sự xa
lánh nhất định, nó làm cho tâm trạng Madame xấu đi ở mức độ trầm trọng -”
“Có thể hiểu được. Dễ hiểu. Một cách logic. Xin ông thứ lỗi, thưa quý
ngài Peeperkorn, vì tôi tự tiện kết thúc câu nói của ông. Tôi mạo muội làm
việc đó vì tin rằng ông cũng cùng một ý với tôi. Nếu lưu ý đến một thực tế là
phụ nữ - ông tủm tỉm cười vì thấy một thanh niên ở độ tuổi còn non như tôi
mà đòi bàn luận về phụ nữ nói chung - phụ nữ để cho tình cảm của họ đối
với nam giới phụ thuộc rất nhiều vào tình cảm người nam dành cho họ, thì
điều ông vừa nói không có gì đáng ngạc nhiên. Phụ nữ, theo tôi, là những
sinh linh hành động theo phản xạ, họ không nắm lấy thế chủ động mà chỉ
đối phó một cách thụ động... Tôi xin phép làm mệt tai ông bằng cách diễn
giải lòng vòng một chút. Phụ nữ, theo nhận xét hạn hẹp của tôi, trong tình
yêu tự coi mình là đối tượng, họ đợi người ta đến với mình, họ không chủ
động tự do chọn lựa, họ chỉ chọn tình yêu trên cơ sở chọn lựa của người đàn
ông, mà ngay cả khi ấy, xin ông cho phép tôi nhấn mạnh điều này, ngay cả
khi ấy sự chọn lựa của họ - tất nhiên với điều kiện người đàn ông không đến
nỗi tệ quá, nhưng dẫu có thế điều này vẫn có phần đúng - sự chọn lựa của họ
vẫn không vô tư mà chịu tác động rất nhiều bởi thực tế họ được người đàn
ông chọn. Lạy Chúa, điều tôi nói quả là khó chấp nhận, nhưng khi người ta
còn trẻ thì đối với họ cái gì cũng là mới mẻ, mới mẻ và lạ lẫm. Ông hỏi một
người phụ nữ: ‘Em có yêu ông ấy không?’ Câu trả lời của bà ta là: ‘Ông ấy
rất yêu tôi!’ Bà ta nói thế với cặp mắt ngây thơ ngước lên hay thẹn thùng
nhìn xuống. Giờ ông hãy thử hình dung câu trả lời ấy phát ra từ miệng một
trong hai chúng ta - xin ông thứ lỗi cho sự đánh đồng một lứa của tôi! Có thể
vẫn có những người đàn ông trả lời như thế, nhưng đó là những tay sợ vợ,
những kẻ râu quặp trong tình yêu, nếu ông cho phép tôi khôi hài một chút.
Tôi rất muốn biết cơ sở tự đánh giá bản thân nào đã dẫn đến câu trả lời đặc
nữ tính này. Người phụ nữ cảm thấy mình có nghĩa vụ chung thủy và tận tụy
vô hạn độ với người đàn ông đã hạ cố chọn một sinh vật thấp kém như mình
làm đối tượng trao gửi tình cảm, hay bà ta coi tình yêu của người đàn ông là
