hoảng tinh thần tệ hại nhất của chàng; Rhadamanthys đã miêu tả khá chính
xác vẻ mặt và tâm trạng người bệnh, và phương hướng điều trị mới ông ta
đưa ra - rõ ràng ông ta làm việc ấy một cách có chủ đích, đó là điều không
thể chối cãi - chỉ cốt để đẩy bệnh nhân này ra khỏi điểm chết mà chàng rơi
vào từ ít lâu nay, như mọi biểu hiện tinh thần của chàng đều cho thấy, những
biểu hiện rất giống với Joachim quá cố khi chàng nung nấu quyết tâm ra đi
trái phép.
Còn hơn thế nữa. Hans Castorp có cảm tưởng không phải chỉ một mình
chàng đạt tới điểm chết, mà cả thế giới trên này, “tất thảy” đều thế, hoặc nói
đúng hơn, chàng cảm thấy khó lòng tách riêng trường hợp của mình ra khỏi
tình trạng chung. Từ khi xảy ra cái kết cục khác thường của mối liên hệ giữa
chàng và một nhân cách lớn, trước đó đã có nhiều diễn biến đa dạng dẫn tới
kết cục ấy trên sân khấu ‘Sơn trang’, từ khi Clawdia Chauchat giã từ những
kẻ trên này lần nữa, cuộc chia tay giữa cô ta và người còn lại trong cặp anh
em kết nghĩa, bị bao phủ bởi bóng đen bi kịch của sự bất lực lớn lao, diễn ra
trong niềm tôn kính tinh thần - từ lúc xảy ra bước ngoặt ấy đối với chàng trai
trẻ của chúng ta có vẻ như thế giới và cuộc đời không còn đứng vững, như
thể mọi thứ đang bị xáo trộn ghê gớm và có nguy cơ sắp đổ nhào, như thể
quỷ dữ đang tỏ quyền uy của nó, một con quỷ xấu xa tàn bạo mặc dù đã
ngấm ngầm thao túng lâu nay nhưng giờ đây mới vứt bỏ mọi sự che đậy và
công khai quyền thống trị của nó, gây ra một nỗi khiếp sợ đầy bí ẩn và khiến
người ta phải tính chuyện chạy trốn. Con quỷ ấy là sự chai lì cảm giác.
Độc giả sẽ kết tội người kể chuyện là quá cường điệu và lãng mạn hóa
vấn đề khi kết hợp sự chai lì cảm giác với sức mạnh ma quỷ và gán cho nó
một tác động bí ẩn nào đó. Nhưng chúng tôi không hề hư cấu, mà vẫn theo
sát những trải nghiệm của nhân vật chính khiêm tốn của chúng ta, bằng một
cách không được trình bày ở đây nó cung cấp cho chúng tôi những bằng
chứng cho thấy, sự chai lì trong cảm xúc ở những hoàn cảnh nhất định có thể
mang các đặc tính bí ẩn và gây nên cảm giác kinh hoàng đáng sợ. Hans
Castorp nhìn quanh. Chàng thấy khắp nơi toàn những điều âm hiểm, ma
quái, và biết mình nhìn thấy gì: cuộc đời không có thời gian, cuộc đời vô tư
