để trở thành đại diện tiêu biểu của một hoạt động tinh thần chung, của cả
một thế giới quan điểm và tình cảm được phản ảnh không nhiều thì ít trong
nó, và bằng vào cách ấy người ta có thể đo lường mức độ “có ý nghĩa” của
nó. Và tình yêu dành cho một đối tượng như thế bản thân nó cũng “có ý
nghĩa”. Tình yêu ấy tiết lộ đôi điều về chủ nhân của nó và thể hiện tính chất
mối quan hệ của người này với khái niệm chung kia, một thế giới được biểu
tượng hóa trong đối tượng yêu mến của người ấy và được yêu mến cùng với
đối tượng kia, có ý thức hay là vô ý thức mặc lòng.
Liệu có thể tin rằng nhân vật chính không có gì đặc biệt của chúng ta sau
bấy nhiêu năm nâng cao trình độ theo nguyên tắc sư phạm-đóng kín đã có
một đời sống tinh thần đủ sâu để ý thức được sự “có ý nghĩa” của tình yêu
của chàng và đối tượng của nó? Chúng tôi tin rằng chàng biết điều đó. Bài
hát ấy đối với chàng đáng quý, đối với chàng là cả một thế giới, một thế giới
mà chàng hẳn cũng yêu quý, nếu không chàng đã chẳng say mê biểu tượng
của nó đến thế. Chúng tôi biết mình nói gì khi bổ sung thêm - có lẽ hơi tối
nghĩa - rằng, số phận chàng có thể đã rẽ theo đường khác, nếu tinh thần
chàng không sẵn sàng tiếp thu ở mức độ cao như vậy những kích thích thuộc
lĩnh vực tình cảm, thuộc về tinh thần nói chung, được bài hát thể hiện một
cách vừa sâu sắc vừa bí ẩn như vậy. Nhưng bản thân số phận chàng cũng
mang theo những sự nâng cấp, những cuộc phiêu lưu, những nhận thức, làm
nổi lên những vấn đề “cai trị”, khiến chàng có thái độ phê bình một cách bản
năng cái thế giới kia và biểu tượng rất xứng đáng của nó, đối tượng tình yêu
của chàng; những điều đó làm cho tình yêu của chàng trưởng thành lên và
đồng thời đẩy chàng vào chỗ đặt vấn đề nghi vấn tất cả ba thứ ấy.
Chỉ người nào hoàn toàn không hiểu gì về tình yêu mới sợ rằng nghi vấn
làm tổn hại tình yêu. Ngược lại là đằng khác, nó làm tăng hương vị tình yêu.
Chính nó mang đến cho tình yêu những gai nhọn đam mê, khiến cho người
ta có thể bảo rằng đam mê chính là tình yêu ngờ vực. Nhưng vậy thì lương
tâm và trách nhiệm “cai trị” của Hans Castorp ngờ vực điều gì ở sự chính
đáng trong tình yêu của chàng đối với bài hát tuyệt diệu kia và thế giới được
nó đại diện? Ẩn đằng sau bài hát ấy là thế giới nào, mà linh cảm của chàng
tin rằng đó là thế giới của tình yêu cấm kỵ?
