của nó. Những cuộc xung đột vô nghĩa lý, những lời buộc tội và chỉ trích lẫn
nhau xảy ra như cơm bữa ở ‘Sơn trang’, và lãnh đạo viện, trong vai trọng tài
phân xử bản thân lại cũng dễ dàng cao giọng và có thái độ cáu kỉnh thô lỗ
một cách đáng sợ. Một người rời khỏi cửa trong trạng thái tâm thần lành
mạnh không thể biết mình sẽ trở về trong tình trạng thế nào. Một thành viên
của bàn Nga thượng lưu, một quý bà tỉnh lẻ thanh lịch đến từ Minsk, vẫn
còn trẻ, một ca thực ra rất nhẹ - bà ta chỉ bị tuyên án có ba tháng không hơn
không kém - một hôm xuống dưới thung lũng mua sắm gì đó trong một tiệm
bán đồ may mặc của Pháp. Ở đó bà ta cãi lộn với cô bán hàng thế nào mà
quay trở về trong trạng thái uất ức đến nỗi ho ra máu xối xả và từ đó trở đi bị
liệt vào hạng vô phương cứu chữa. Ông chồng bà ta được gọi lên để nghe
thông báo rằng bà ta sẽ không thể rời khỏi đây trước khi từ giã cõi đời.
Đó là một ví dụ tiêu biểu cho tình hình chung ở trên này. Mặc dù không
muốn chúng tôi cũng phải dẫn chứng thêm một vài ví dụ khác nữa. Có lẽ ai
đó trong quý độc giả còn nhớ cậu học trò hay cựu học trò đeo cặp kính mắt
tròn thô lố ngồi ở bàn bà Salomon, cậu thiếu niên tội nghiệp có thói quen cắt
vụn tất cả đồ ăn trong đĩa trộn thành một đống rồi lùa vào miệng, thỉnh
thoảng lại đưa tấm khăn ăn lên lau đằng sau mắt kính thủy tinh dày cộp.
Suốt những năm qua cậu học trò hay cựu học trò ấy vẫn ngồi chỗ đó, ngốn
đĩa thức ăn và lau mắt, không gây ra một chút lý do dù chỉ là thoáng qua
khiến người ta phải để ý đến mình. Nhưng giờ đây, một sáng ngày kia, ngay
trong bữa điểm tâm đầu tiên, bất thình lình và có thể bảo rằng từ trên trời rơi
xuống, một cơn thịnh nộ dữ dội nổ ra thu hút sự chú ý của cả phòng ăn về
phía cậu. Người ta nghe tiếng quát tháo từ chỗ cậu ngồi; người ta thấy cậu
tái mặt đi vì giận dữ, gầm lên với cô người lùn đứng bên cạnh. “Nói dối!”
Cậu ta thét lạc cả giọng. “Lạnh ngắt! Ly trà cô mang lên cho tôi nguội tanh
nguội ngắt rồi, tôi không uống! Cô đi mà uống thử, trước khi tiếp tục nói dối
trắng trợn, cô cứ uống thử xem có phải nó hệt như nước rửa bát không, xem
có người tử tế nào uống được không! Làm sao cô dám mang lên một ly trà
nguội ngắt như thế đặt trước mặt tôi, và chắc mẩm là tôi sẽ uống?! Tôi
không uống! Tôi từ chối uống cái thứ nước cống này!” Cậu ta rống lên và
bắt đầu dùng cả hai nắm tay giộng liên hồi xuống bàn, khiến bát đĩa ly tách
