tinh thần chống lại bệnh tật và cái chết, chống lại sự đầu hàng của cơ thể
trước sức mạnh áp đảo của một thiên nhiên hiểm độc, điều dằn vặt và làm
ông Settembrini đau đớn lại là một điều hoàn toàn xa lạ đối với ông Naphta
bé nhỏ, và ông ta ghi nhận tình trạng xuống cấp của cơ thể cũng theo một
cách hoàn toàn khác, không lo buồn ủ dột mà lại phấn khích một cách mỉa
mai và đặc biệt hiếu chiến, với những hoạt động tinh thần theo hướng hoài
nghi, phủ định và gây rối, tất cả những cái ấy là một sự khiêu khích tệ hại
đối với tâm trạng âu sầu của đối thủ ông ta, và những cuộc tranh luận giữa
họ mỗi ngày một gay gắt hơn. Tất nhiên Hans Castorp chỉ có thể nói về
những cuộc tranh luận mà chàng được chứng kiến; nhưng trong thâm tâm
chàng khá chắc rằng mình không bỏ lỡ một cuộc khẩu chiến nào, vì nếu
không có sự hiện diện của chàng, đối tượng dạy dỗ của họ, thì đã chẳng nổ
ra tranh cãi. Mặc dù vẫn làm cho ông Settembrini đau khổ với lời tuyên bố
lý luận độc địa của Naphta cũng đáng nghe, nhưng chàng cũng phải thừa
nhận rằng con người bé nhỏ này đã đi quá lố và không hiếm khi vượt quá
giới hạn trí tuệ lành mạnh của con người.
Người bệnh ấy không có sức lực hay thiện chí để vượt lên trên bệnh tật,
mà ông ta nhìn cả thế giới trong dấu hiệu và biểu hiện của nó. Trong sự căm
phẫn của ông Settembrini, người chỉ muốn tống cổ tên học trò đang lắng
nghe ra khỏi phòng hoặc bịt tai gã lại, Naphta tuyên bố rằng vật chất là một
nguyên liệu quá tồi để có thể thể hiện tinh thần chứa trong nó. Cố công đạt
tới điều này là một việc làm điên rồ. Nó mang lại được cái gì nào? Một tấn
bi hài kịch! Trên thực tế cuộc cách mạng Pháp được hết lời ca tụng chỉ đem
lại một nhà nước tư bản chủ nghĩa của đám thị dân - thật là đẹp mặt! Và
người ta hy vọng cải thiện tình hình bằng cách mở rộng sự kinh dị ấy lên
quy mô vũ trụ. Một nền cộng hòa trên toàn thế giới, đó sẽ là hạnh phúc trần
gian, phải rồi! Tiến bộ ư? Thật chẳng khác gì một người bệnh cứ liên tục trở
mình, tưởng đâu thay đổi tư thế sẽ dễ chịu hơn. Phải thay đổi hẳn! Ước vọng
chung về một cuộc chiến tranh, không thú nhận ra lời nhưng bí mật lan tràn
khắp nơi, đã có những biểu hiện rất rõ rệt. Chiến tranh thế nào cũng sẽ xảy
ra, và nó xảy ra là tốt, mặc dù nó sẽ đưa lại những kết quả khác hẳn toan tính
của những kẻ chủ mưu. Naphta khinh bỉ khái niệm an ninh của nhà nước
