pháp khác. Đó là lối thoát cuối cùng, là sự trở về với trạng thái nguyên thủy
của tự nhiên, chỉ được giảm nhẹ một chút bằng những luật lệ thượng võ,
nhưng thực ra rất hời hợt thôi. Về bản chất đó vẫn là tình huống cổ sơ nhất,
mỗi bên phải tự khẳng định bằng sức lực của chính mình, và trách nhiệm
của mỗi một người đàn ông, dù đã xa rời cái gốc tự nhiên ấy đến đâu, là sẵn
sàng đương đầu với nó. Anh ta có thể lâm vào tình thế ấy bất kỳ lúc nào. Ai
không dám hy sinh thân mình, cánh tay, dòng máu của mình để phục vụ lý
tưởng thì không xứng đáng là một người đàn ông, và bất kể mọi hoạt động
tinh thần trước hết người ta vẫn phải chứng tỏ mình là một người đàn ông.”
Bấy nhiêu đủ để làm Hans Castorp đuối lý. Chàng biết đáp lại thế nào?
Chàng lặng thinh, đăm chiêu lo lắng. Những lời giảng giải của ông
Settembrini tỏ ra hợp lý và tự chủ, nhưng không hiểu sao nghe rất xa lạ và
thiếu tự nhiên từ miệng ông ta. Những ý nghĩ của ông ta không phải là ý
nghĩ của chính ông ta - cũng như cuộc đấu tay đôi sắp tới không phải sáng
kiến của ông ta, mà ông ta bị ông Naphta bé nhỏ khủng bố đẩy vào tình
huống ấy. Những điều ông ta nói là sự thể hiện đầy đủ tâm trạng kích động
chung ở trên này, mà trí tuệ minh mẫn của ông Settembrini đã trở thành nô
lệ và công cụ trong tay nó. Tại sao tinh thần, chỉ vì nó nghiêm khắc và cứng
rắn, lại phải không khoan nhượng đi đến chỗ hành động như thú vật, phải
xông vào nhau trong một cuộc đọ sức tay đôi? Hans Castorp cố chống lại
điều này - hay ít nhất chàng thử làm thế - và kinh hoàng nhận ra chàng
không thể làm gì được. Nó đã quá mạnh ở trong chàng, cái sự kích động nội
tâm đáng sợ này, ngay cả chàng cũng không thể thoát ra khỏi vòng cương
tỏa của nó. Từ một miền ký ức trong đầu chàng trỗi dậy những hình ảnh
kinh dị của cuộc ẩu đả giữa Wiedemann và Sonnenschein, khi họ lăn xả vào
nhau như hai con thú hung hăng. Và chàng hãi hùng nhận ra rằng, cuối cùng
mọi sự đều kết thúc bằng vũ lực, bằng móng, bằng răng. Đúng thế, người ta
phải choảng nhau, dù chỉ để cứu vãn chí ít là những luật lệ thượng võ giảm
thiểu phần nào sự dã man nguyên thủy... Hans Castorp tình nguyện xin làm
người phụ tá cho ông Settembrini.
Đề nghị của chàng bị từ chối. Không, không thể được, như thế là trái thể
thức, người ta trả lời chàng - đầu tiên từ phía ông Settembrini, với nụ cười
