NÚI THẦN - Trang 982

người anh ta vẫn tiềm ẩn một phẩm chất mà tôi muốn gọi là: cái chất thành
phố thương cảng - vì lần này để đỡ nhàm tôi cho anh ta xuất thân từ
Hamburg - đó là phẩm chất đặc trưng trong cá tính người dân một thành phố
được hưởng ưu đãi của sự tự do thông thương, theo tôi không còn thể hiện
ra qua hành động ngang tàng trên biển, không tung hoành như cha ông anh
ta thuở trước, mà đã khác đi, trầm lặng và trí tuệ hơn, đã trở thành khát vọng
phiêu lưu tinh thần và tư tưởng, đưa chàng trai bình dị lên tầm vóc vũ trụ
siêu hình và biến anh ta thành nhân vật chính trong một câu chuyện kỳ dị và
đầy mai mỉa, lặp lại một cách hài hước dưới hình thức mới số phận của bác
cả Wilhelm trong tiểu thuyết triết lý cùng tên của Goethe, sản phẩm của thời
đại mà người thị dân tiểu tư sản đóng vai trò chính trong xã hội Đức. Có một
lần, trong một tình huống hiểm nghèo, chàng lãng tử ngây thơ thậm chí dám
đương đầu với sức mạnh nguyên sơ ghê gớm nhất, với thiên nhiên, tôi nhắc
đến điều này vì chính trong hoàn cảnh ấy thể hiện đặc biệt rõ tư tưởng của
anh ta - của anh ta và của tác giả. Không có gì tiêu biểu cho nhân sinh quan
của chúng ta hơn là mối quan hệ của chúng ta với thiên nhiên, nói đúng hơn,
vì bản thân con người cũng là một phần của thiên nhiên, là mối quan hệ của
chúng ta với phần thiên nhiên không kể loài người. Cũng phải thừa nhận
rằng chương này chứa đựng nhiều miêu tả về phong cảnh, với mùi đất đai,
cánh đồng và nội cỏ và khu rừng, những điều rất ít khi xuất hiện trong các
tác phẩm của người đồng hương của quý vị: trong đó chủ yếu là những gì
diễn ra giữa con người và những gì thuộc về con người, tất cả sự quan tâm
chú ý đều tập trung vào đối tượng ấy, mọi ánh mắt dồn cả vào đó khiến cho
phong cảnh bị lu mờ đi. Nhưng nếu có lần phong cảnh được nổi lên, được
miêu tả kỹ lưỡng, thì nó sẽ hiển hiện dưới hình thức nguyên sơ và ấn tượng
nhất, như biển cả mênh mông không bờ bến và như núi non hùng vĩ phủ đầy
tuyết trắng - như chàng trai Hans Castorp xuất thân dưới biển và trải qua câu
chuyện này trên núi - tóm lại là dưới dạng mà bên cạnh cảm giác bàng
hoàng kính cẩn nó gợi ra nơi người trần mắt thịt luôn luôn hàm chứa một sự
thiếu cân xứng, điều đó dẫn đến độ sâu của trải nghiệm chứ không dẫn đến
sự gắn bó, không trở nên thân thuộc, vì thân thiết là điều tuyệt đối bị loại trừ
ở đây. Biển cả không phải là phong cảnh, đó là sự trải nghiệm tính vĩnh