hằng, hư vô và cái chết, một giấc mơ siêu hình; và với bầu không khí loãng
nhẹ vùng băng hà vĩnh cửu cũng thế. Biển cả và núi non không giống như
làng mạc, đó là những gì nguyên thủy theo cái nghĩa tối hậu và phóng
khoáng nhất, những điều kỳ diệu không thuộc về con người, và có vẻ như
người nghệ sĩ, con người thành thị văn minh, lịch lãm, trưởng giả ấy, khi
nghĩ tới thiên nhiên thường bỏ qua phong cảnh làng mạc mà hướng ngay tới
cái nguyên thủy sơ khai, vì chỉ có cái ấy theo quan niệm về thiên nhiên của
con người mới đủ sức thể hiện và bộc lộ rõ ràng cảm xúc của họ với thiên
nhiên như phải thế: đó là nỗi khiếp sợ, là xa lạ, là cuộc phiêu lưu dữ dội
ngoài khả năng chịu đựng của anh ta. Quý vị cứ nhìn chàng Hans Castorp
nhỏ nhoi, xem anh ta mặc quần ống túm nhún nhảy trên đôi ván trượt tuyết
sang trọng lao vào cái yên tĩnh hoang sơ, nguy hiểm và đầy đe dọa, thậm chí
không cần tỏ ra thù địch, chỉ thản nhiên một cách cao ngạo vô hạn độ! Anh
ta tiếp nhận điều đó, như vẫn ngây thơ tiếp nhận mọi vấn đề tư tưởng mà số
phận đẩy anh ta trôi dạt vào, nhưng điều gì nảy sinh trong trái tim chàng trai
trẻ này? Không phải thứ “giác quan tự nhiên” làm cho ta có cảm giác thân
thuộc. Không, đó là kinh sợ, là kính phục, một nỗi ngại ngùng thần bí, một
sự khủng khiếp hữu hình-siêu hình - và còn hơn thế nữa: đó là sự mỉa mai,
trào phúng trước sự dại khờ không bờ bến, một cái nhún vai nhạo báng
những sức mạnh khổng lồ có thể mù quáng giáng xuống nghiền nát thể xác
anh ta, trong khi tư tưởng anh ta vẫn ngoan cường đưa cái sức mạnh nhỏ
nhoi của con người ra mà chống chọi. Ai kể về tất cả những điều đó, thưa
các quý bà quý ông, là người kể về phong cách sống thị dân tiểu tư sản -
theo một nghĩa chung - và kể về lối sống tinh thần Lübeck vậy.
Tôi viết tiểu thuyết Núi thần cũng không khác gì viết về Gia đình
Buddenbrook. Cũng như hồi đó, những thai nghén ban đầu của tôi rất khiêm
nhường. Tôi dự kiến một cốt truyện lố bịch, trong đó sức mê hoặc của cái
chết, chủ đề chính trong câu chuyện ở Venice, được cường điệu đến mức hài
hước: tức là một đối cực hài của Chết ở Venice. Nhưng rồi cuốn sách cứ dày
cộp lên dưới ngòi bút của tôi, phải chia ra thành hai tập giống như Gia đình
Buddenbrook trước kia; trong thời gian chiến tranh nó tạm ngủ đông, sau đó
bừng tỉnh và tiếp tục tuôn trào, có khả năng tiếp nhận như một miếng bọt
