là gì ? Trong chiến tranh thế giới lần thứ hai, người Mỹ đã bỏ loại bom
thường vào những mục tiêu dân sự ở Đức, nhưng họ lại dành bom nguyên
tử cho nước Nhật. Họ làm như vậy vì một lẽ duy nhất là họ cư xử theo kiểu
phân biệt chủng tộc. Cho nên những giả định về quan hệ Mỹ-Nhật bắt
nguồn từ những định kiến phân biệt chủng tộc sâu sắc của Mỹ.
Mặt khác, theo Ishihara, người Mỹ cần phải nhìn thẳng vào sự thật: trung
tâm sức mạnh thế giới đã chuyển từ Tây sang Đông, sang châu Á. Sự cáo
chung của thế kỷ XX đánh dấu sự cáo chung kỷ nguyên thống trị của người
da trắng. Từ đó rút ra kết luận: ở buổi bình minh của kỷ nguyên mới này,
người Nhật phải thức tỉnh và thoát ra khỏi trạng thái tê dại về tinh thần. Họ
cần nói rõ cho người Mỹ hiểu rằng Nhật Bản không cần đến sự bảo hộ quân
sự của Mỹ nữa, và nước Nhật phải đảm nhận lấy vai trò trung tâm tại châu
Á bằng cách xây dựng những quan hệ hài hòa. Thật vậy: lịch sử sẽ chứng
minh nòi giống Nhật Bản có phải là nòi giống thượng đẳng hay không.
Akio Morita tuy ít khiêu khích hơn trong lời lẽ công kích của mình,
nhưng cũng không tiếc lời phê phán cay độc mà thường rất đúng đối với
Mỹ. Ông nói, những nhà doanh nghiệp Mỹ không phải là những chủ nhân
xứng đáng với danh hiệu ấy. Những ông chủ người Nhật biết tiên liệu và
chuẩn bị tình thế trước 10 năm, còn những ông chủ Mỹ chỉ có thể dự đoán
tình huống của 10 phút sắp tới. Họ có thu nhập lớn, sống xa hoa, cờ bạc và
đùa giỡn với tiền vốn của công ty mà không hề quan tâm đến sự phát triển
dài hạn của cơ sở mình, cũng như số phận của công nhân. Thích có lợi
nhuận dễ dàng, họ không ngần ngại sa thải công nhân khi không cần đến
nữa. Cách quản lý như vậy dẫn nước Mỹ đến chỗ hủy diệt. Và sự chênh
lệch giàu nghèo hiện không thể chịu đựng nổi, 1% dân Mỹ chiếm giữ 36%
của cải quốc gia.
Ông chủ hãng Sony giải thích rằng trong một chuyến thăm Hoa Kỳ, một
đồng nghiệp người Mỹ của ông đã mời ông đến nhà nghỉ mát mùa hè của
anh ta để chơi golf. Là người hay phê phán nước Nhật, nhưng ông chủ Mỹ
này lại sử dụng các câu lạc bộ chơi golf Nhật Bản. Ngôi nhà ông đầy ắp sản
phẩm Nhật: mô tô trượt tuyết kawasaki, một chiếc tàu có động cơ Nhật, một
máy thu hình Sony và nhiều đồ vật hiệu Nhật khác. Làm sao người Mỹ có
thể chờ đợi người tiêu dùng Nhật Bản mua sản phẩm của Mỹ nếu chính họ
lại chỉ dùng hàng Nhật ? Song theo Morita: tình hình kinh tế Mỹ đang làm
cả thế giới quan tâm. Bởi vì sự phá sản của nền kinh tế Mỹ sẽ kéo theo cả
một thảm họa cho hành tinh. Để tránh điều đó, đã đến lúc người Nhật phải
có dũng cảm cần thiết để nói với người Mỹ những điều cần nói. Cho dù đối
với Nhật Bản điều này có khó, vì trái với tập tục Khổng-Mạnh, nhưng nước
Nhật phải học nói rõ tiếng “không” khi cần thiết.
Từ khi được xuất bản, cuốn sách đó trở thành vũ khí để Mỹ gây sức ép
mạnh mẽ đối với Nhật Bản nhằm “kéo nó về với lẽ phải”. Người Mỹ nói,
