luật chơi về tự do mậu dịch và vì thế, sẽ không làm hại đến Hoa Kỳ, vì người Mỹ vẫn
luôn có những phương tiện quân sự hoặc gì đó để gây áp lực khiến người Nhật phải
ngoan ngoãn quy thuận. Nhưng, trên thực tế, những điều như thế không hề diễn ra”.
Tristan d’Albis nói tiếp:
“Yếu tố thứ hai là sai lầm đáng kể mà Hoa Kỳ đã mắc phải khi hạn chế số quota
xuất khẩu xe hơi của Nhật Bản sang Hoa Kỳ. Đó là một sai lầm đã dẫn đến hậu quả là
làm giàu cho Nhật Bản. Bởi lẽ kể từ khi phải tôn trọng số lượng quota được xuất khẩu
và giảm số lượng bán, thì anh sẽ buộc phải tính đến việc tăng mức lãi xuất thôi. Đó là
điều mà người Nhật đã làm. Lãi xuất của mỗi xe hơi Nhật Bản bán trên thị trường Hoa
Kỳ đều tăng với tốc độ chóng mặt. Người Nhật đã được một mẻ làm giàu và lại tiếp
tục tái đầu tư. Vả lại, các quota này đã được thương lượng mà không có bất kỳ sự tỉnh
táo và suy xét nào. Đặc biệt, những người đứng ra thương lượng của phía Hoa Kỳ đã
không hề tính đến những xí nghiệp Nhật Bản đặt trên đất Mỹ. Luật quota đã có một kẽ
hở. Kẽ hở ấy là cho phép người Nhật thành lập trên đất Mỹ một xí nghiệp Nhật Bản và
lại tiếp tục tràn ngập thị trường”.
Nhà lãnh đạo này của Peugeot đã nêu lên một sai lầm khác của chính phủ Hoa Kỳ
mà ông cho rằng đã tạo điều kiện cho sự bùng nổ của ngành xe hơi Nhật Bản trên thị
trường Hoa Kỳ. Đó là sự kiện endaka – sự tăng giá đồng yên so với đồng đô la. Dưới
sức ép của Hoa Kỳ, Nhật Bản đã phải điều chỉnh lại hối đoái của đồng tiền Nhật Bản
từ 360 yên ăn một đô la vào năm 1971 xuống còn 245 yên/một đô la vào năm 1985; rồi
200 yên năm 1986 và 133 yên tháng 12 năm 1987.
“Chính quyền Mỹ tưởng rằng, cuối cùng, họ đã chấm dứt những tai họa của họ hồi
đầu những năm 80 bằng cách buộc Nhật Bản phải định giá lại đồng tiền của mình. Hậu
quả là người Nhật đã khá thành công (phải thừa nhận điều đó) trong việc bù đắp phần
lớn các tổn thất do việc tăng giá đồng yên nhờ các tiến bộ về tăng năng suất mà không
để bị ảnh hưởng trực tiếp lên giá cả. Sáng kiến này của người Mỹ không những không
có tác dụng gì mà còn quay ngược lại chống chính họ. Chính nhờ việc tăng giá đồng
yên mà các nhà công nghiệp Nhật Bản đã bỏ túi những tài sản kếch xù mà họ đem ra
đầu tư để cải thiện hơn nữa nền sản xuất của họ và xây dựng vô số các phân xưởng
phụ. Chính vì vậy mà ngày nay, họ đã có thể cho phép mình mua Hoa Kỳ từng phần
một, từng ngôi nhà một…
Năm 1980, người Nhật đã xuất khẩu sang Hoa Kỳ gấp hai lần sản lượng xuất khẩu
của Hoa Kỳ sang Nhật Bản. Thâm hụt hàng năm trong cán cân thương mại của Mỹ với
Nhật Bản đã lên đến 10 tỷ đô la. Mặt hàng xe hơi chiếm một phần lớn doanh số này.
Đó mới chỉ là khởi đầu những thất vọng của Hoa Kỳ, vì mức thâm hụt với Nhật Bản
tiếp tục được đào sâu thêm đến 50 tỷ đô la (250 tỷ franc) vào năm 1985. Sau đó,
endaka không còn tác dụng gì.
“Và giờ đây, do sự mù quáng tai hại của người Mỹ mà người Nhật đã lọt được vào
một hệ thống mà họ luôn chiến thắng trong mọi trường hợp. Nếu đồng yên tăng, họ sẽ
đầu tư và nếu đồng yên giảm, họ sẽ xuất khẩu. Trong trường hợp này hay trường hợp
kia, chúng ta cũng đều thua cuộc”.
Dù vậy, người Mỹ cũng không phải là những kẻ trách nhiệm duy nhất đã tạo nên sự
hùng mạnh cho các nhà chế tạo của xứ sở Mặt trời mọc.
“Cần phải công bằng: người Nhật đã tiến hành tài tình cuộc chiến tranh xe hơi ở
Hoa Kỳ. Trước hết là trên bình diện công nghiệp. Họ đã biết tận dụng một cách tuyệt
