họ ở. Tỷ lệ này vào năm 1983 đến 62%
[20]
. Sự sụt giảm đáng ngại ấy là do giá đất
đai ở các thành phố lớn tăng cực kỳ nhanh – hậu quả của sự đầu cơ đặc biệt táo tợn và
nguy hiểm. Hiện tượng này, chúng ta sẽ nghiên cứu sau, xem bằng cách nào nó đã giúp
các ngân hàng và các công ty lớn của Nhật hốt bạc, đã khiến giá nhà đất tăng vọt đến
mức mà một gia đình không thể nào kiếm được chỗ ở tại trung tâm Tokyo hoặc ngay
cả ở vùng phụ cận, trừ phi phải trả nợ trong nhiều thế hệ. Một số gia đình đã làm như
vậy, dù có nguy cơ phải bán đi vào ngày mà cha mẹ từ trần, vì mức thuế đánh trên tài
sản cao khủng khiếp.
Một yếu tố quan trọng khác của chất lượng sống ở bất cứ nước nào là mức độ thất
nghiệp. Làm công dân một nước giàu thì có ích gì nếu bị thất nghiệp và gạt ra ngoài lề.
Về nạn thất nghiệp, Nhật Bản xoay sở rất giỏi với tỷ lệ thất nghiệp chỉ là 2,3% dân số
hoạt động vào năm 1989 – một kỷ lục tuyệt đối trong nhóm 7 nước công nghiệp hàng
đầu (G-7) và gần như kỷ lục so với cả 24 nước thuộc tổ chức OCDE (Hợp tác và phát
triển kinh tế) trừ trường hợp ngoại lệ của Luxembourg với 1,3%. Để so sánh, tỷ lệ thất
nghiệp trung bình là 6,4% trong toàn bộ các nước OCDE và 9% trong khối CEE. Nhật
Bản có tỷ lệ thất nghiệp ổn định, với 2,2% dân số hoạt động vào tháng 6/1990, mức
thấp nhất từ năm 1981. Quả thật, do dân số già đi, Nhật Bản đang phải đối phó với tình
trạng thiếu nhân công trầm trọng, có thể biến thành khủng hoảng nhân dụng có hại cho
nền kinh tế, vì nó cản trở sự phát triển của bộ máy sản xuất.
Diện tích nhà ở tính theo hộ gia đình ở Nhật và phương Tây
Diện tích (m
2
)
Năm
Nhật Bản
86,2
1983
Riêng Tokyo
58,2
1983
Pháp
77,1
1979
Thụy Điển
98,5
1983
Hoa Kỳ
134,8
1984
CHLB Đức
98,8
1981
Nguồn: Bộ xây dựng Nhật Bản, 1985
Những đô thị khổng lồ
Thành tích nổi bật khác của Nhật: chỉ riêng vùng Tokyo và ngoại ô, xét về mặt kinh
tế, đã mạnh hơn toàn bộ nước Ý hoặc nước Anh ! Toàn bộ của cải do vùng Tokyo sản
xuất ra (với tổng cộng 32 triệu dân) đã đạt 793,5 tỷ đô la (3.967,5 tỷ franc) trong năm
tài chính kết thúc vào cuối tháng 3/1988. Trong cùng thời gian, PNB của Y đạt 755,9
tỷ đô la và của Anh đạt 675,3 tỷ đô la. Những con số đó cũng cho thấy sự tập trung
ngày càng gia tăng của những cục công nghiệp và dịch vụ Nhật Bản trong khu vực
quanh thủ đô Tokyo. Phần đóng góp của riêng vùng Tokyo vào toàn bộ PNB của Nhật
Bản là 31% trong tài khóa 1987-1988 so với 28,6% vào năm 1980
[21]
. Hệ luận tất
yếu của sự gia tăng mạnh mẽ khu vực đệ tam đẳng ở Nhật: sự phát triển đáng kinh
ngạc của diện tích dùng làm văn phòng. Bốn khu phố trung tâm Tokyo có diện tích văn
