rồi lớn lên. Từ 8 tuổi chúng tôi đã học quyền Anh và đấu vật. Những đợt tập
luyện kết hợp thường xuyên, mặc dù tuổi tác chênh nhau, đã gắn kết chúng tôi
với phần lớn các vận động viên mà trong số đó chủ yếu là các bạn đường phố
thích chọn các môn thể thao sức mạnh. Hậu quả sau này là nhiều người bị lĩnh
án với các thời hạn khác nhau, một vài kẻ “thăng tiến” và trụ lại trong thế giới
tội phạm. Số không ít trở thành dân kinh doanh thành đạt của nền kinh tế
ngầm, thực chất là làm chủ các nhà máy, xí nghiệp quốc doanh tuy trong biên
chế chính thức chỉ là công nhân, thợ cả bình thường hoặc phân xưởng phó.
Ngay từ ngày đó, vào những năm 60 thế kỷ trước, cả thành phố triệu rưỡi dân
đã biết nhà máy kẹo karamen thuộc về ai, xí nghiệp dệt và thực phẩm của ai,
ai là chủ cây xăng ở phố này và ai - ở phố kia. Dĩ nhiên, các nhà máy công cụ
và quốc phòng lớn vẫn nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ, nhưng dịch vụ
sinh hoạt và công nghiệp địa phương thì đã được “tư nhân hóa” hoàn toàn rất
lâu trước khi cải tổ.
Một số người quen cũ đã trở thành những công dân lương thiện, đúng mực
và là người cha gia đình giữ gìn các nền tảng đạo đức và coi trọng tình bằng
hữu; các mối quan hệ hình thành giữa chúng tôi thuở niên thiếu và thời thanh
niên vẫn tiếp tục nhiều năm về sau, mặc dù theo sự phát triển của xã hội và
đời sống chúng tôi đã đi những con đường rất khác nhau.
Tôi với Rapha hay biết mọi luật lệ đường phố và có quan hệ tốt với các vận
động viên đáng kính trong thành phố cũng như nước cộng hòa, điều này mang
lại cho chúng tôi một cái giá đặc biệt trong hội cùng học. Ba mẹ Mari vừa may
cho nàng một bộ quần áo đúng mốt, vào các giờ nghỉ giữa tiết học các cô gái
xúm đến hỏi làm thế nào và từ đâu nàng có thể kiếm ra bộ váy áo như vậy,
nhiều cô xin may đúng y như thế cho bản thân. Sau này tôi hiểu ra rằng đây là
một kiểu quảng cáo về tài nghệ của gia đình họ, một cách để tăng lượng khách
hàng. Trong trường không ít các sinh viên là con em của các gia đình khá giả
theo tiêu chuẩn ngày đó.
Sự phân hóa xã hội đã diễn ra mạnh mẽ. Xuất hiện các triệu phú ngầm đầu
tiên, những kẻ buôn bán vàng, trang sức quý và đồ cổ - tất cả những thứ đó
được mang tới từ Matxcơva, Lêningrat và các thành phố khác, rồi được buôn
đi bán lại với giá cao như trong truyện cổ tích. Nhiều thứ trong số này lại quay
về Matxcơva dưới dạng của hối lộ cho các quan chức liên bang trong chính
