Mari và Tereda đi tới kết luận rằng họ sẽ thuận lợi hơn nếu tỏ ra mình là
người Pháp. Trong vai diễn này họ đạt được mọi thứ rất nhẹ nhàng - nhờ có
kiến thức ngôn ngữ xuất sắc, ngoại hình hiệu quả và quần áo hợp mốt do bố
mẹ may, các cô gái dễ dàng mở hết mọi cánh cửa của các nhà hàng trung tâm:
“Metropol”, “Buđapesh”, “Pekin”, các quán cà phê, viện bảo tàng và triển
lãm. Mọi người đã quen coi người nước ngoài là hạng đặc quyền khác với
công dân xô viết là cuốc xẻng, như chúng ta vẫn thường tự gọi mình một cách
miệt thị.
Buổi chiều, trong nhà hát hay buổi hòa nhạc, để măng tô lại giá treo áo,
chúng ta bước vào một Matxcơva khác - tri thức, tư duy, tìm kiếm những thứ
giải trí tâm hồn và thẩm mỹ. Tôi ngạc nhiên rằng nhiều người Matxcơva rất ít
đến xem các buổi hòa nhạc và nhà hát, và thường chỉ nghe về sự tồn tại của
các hoạt động như xem chiếu kín các phim ngoại quốc với một số ít sau đó
được công chiếu ở các rạp. Những phim này theo một danh sách ngắn hơn sẽ
được đưa tới các thành phố lớn của các nước cộng hòa và trung tâm các vùng
để cho thành phần ưu tú ở đó xem. Phim chiếu kín được kèm theo bằng lời
dịch đồng bộ. Những buổi chiếu như vậy thường gây xôn xao, náo động. Xem
phim ngoại quốc, tiếp xúc với văn học nước ngoài được coi là ưu tiên đặc biệt
khẳng định vị thế con người, sự thuộc về thành phần ưu tú. Cả đời tôi biết ơn
Aram đã cho chúng tôi cơ hội tuyệt vời để mở rộng tầm mắt, nhìn ra thế giới
xung quanh bằng con mắt khác.
Vấn đề duy nhất không được giải quyết đến tận cùng làm xấu đi tâm trạng
lễ hội của chúng tôi vẫn là nhà cửa. Thậm chí không phải nhà cửa - chuyện đó
it- nhiều chịu được - mà là vấn đề đi vào nhà. Tôi kiếm được chìa khóa lối vào
không khó khăn lắm bằng một ít tiền ở chỗ quản trị nhà. Chúng tôi về nhà nhẹ
nhàng vào bất kỳ lúc nào tiện, tuy nhiên phải im lặng đi lên gác theo những
cầu thang không được chiếu sáng và hoàn toàn không được dùng cầu thang
máy: nó kêu ầm ầm tới mức có thể đánh thức tất cả dân cư không những ở lối
vào của chúng tôi mà còn bên cạnh nữa.
Rồi đủ thứ bất tiện sinh hoạt. Giường chiếu lung lay, dụng cụ vệ sinh phát
tởm. Cái giá áo bé xíu duy nhất chỉ đủ để quần áo của tôi: mấy cái sơ mi, hai
bộ vét, hai cặp quần, áo len. Quần áo của các cô gái phải để luôn xuống sàn
nhà. Điều đó gây bất tiện, và trước khi ra ngoài phải mất nhiều thời gian dùng
