điều gì quan tâm đặc biệt, thì cái đứa chó đẻ kia bằng cách này hay cách khác
sẽ cung cấp ngay. Đến lượt mình, điều quan tâm của Ghenrikh ở chỗ bằng bàn
tay của những người kia triệt tiêu những kẻ cạnh tranh của mình. Trong trường
hợp cần thiết họ làm việc đó cho hắn, bơi vì nhân tiện cũng là một trong
những điều kiện bắt buộc của sự hợp tác. Cậu bảo, những bức tranh có giá trị
đặc biệt hấp dẫn họ ư? Mà cậu có nhớ ở đó có những tranh cổ điển nào nhỉ?
- Khoan đã, ta cũng thử suy nghĩ lại về đề tài này xem sao nào. Cậu biết
không, nhiều lần trong các câu chuyện trò với ba mình, mình có nghe nói,
người ta thường tặng những bức tranh của các họa sĩ nổi tiếng, đôi khi - của
các danh họa kinh điển cho thê đội một của các nhà lãnh đạo nước cộng hòa
vào những ngày sinh nhật hay những ngày kỷ niệm. Được đánh giá cao cả
những danh họa kinh điển của Armenia, lấy thí dụ, Mariros Xariyan, Ghevork
Bashindgiaghian và những người khác. Nhưng giá cao đặc biệt là tranh của
Aivazovski, Siskhin, Korovin. Sau đó một phần những bức tranh đó và các
báu vật khác - các nhân vật hàng đầu của nước cộng hòa, trong số đó có các
nhà lãnh đạo KGB và MBĐ, đem “tặng” các thủ trưởng, các vị và thanh tra
Matxcơva của mình. Nếu như ở Aiderbaigian người ta dâng biếu giới chóp bu
Matxcơva kim cương, đồ mĩ nghệ bằng vàng - biết làm sao được, Phương
Đông mà!- thì ở đây ưa hơn là quà tặng tri thức, dường như đâu có phải hối lộ
công khai.
Đi xa chủ đề một chút, tôi muốn lưu ý câu chuyện trong một chuyến đi
thăm của Leonid Bregiơnep đến Aderbaigiăng những năm 1970. Geidar Aliev
tặng Tổng bí thư TW Đảng Cộng sản Liên xô chiếc vòng kim cương với viên
đá lớn ở giữa, tượng trưng Bregiơnep được vây quanh bởi mười lăm viên nhỏ
hơn, tượng trưng cho mười lăm nước cộng hòa tạo thành Liên Xô: giá trị tặng
vật này khi đó là 226 nghìn rúp. Với tính toán tỷ giá khi đó giữa đồng rúp và
đô la thì tổng số lên tới hơn ba trăm nghìn đô la. Theo sức mua hôm nay, phải
bằng ba triệu đô la, không ít hơn. Ở cấp nhà nước với việc chia sẻ quyền lực
bình thường, với sự kiểm tra của quốc hội, ngự trị của quyền lực Aliev và
Bregiơnep, như những kẻ vi phạm một tội hình sự nặng nề, hẳn đã bị tống vào
tù suốt đời, bởi vì biển thủ tài sản xã hội chủ nghĩa chỉ hai nghìn rưỡi rúp theo
điều luật hình sự Liên bang Xô viết Nga và các nước cộng hòa liên bang khác
