– Đám Da Đen ư, ta có thể chiến đấu với chúng, còn bệnh tật thì không
bao giờ…
Những người Peul thì sao hả?
– Đúng là dân Anh quốc ở Phi châu đấy! Họ có tất cả các nhược điểm
và ưu điểm trên trái đất này: keo kiệt, xảo trá, dễ nổi cáu, thông minh, tinh
tế và quý tộc về bản chất!
– Thế họ tiếp đón ngài thế nào?
– Theo kiểu người Peul: bạn không bao giờ biết được liệu mình là khách
sang hay là tù nhân chiến tranh của họ cả!
– Và ngài đã đạt được những gì?
– Tất cả những gì tôi muốn: quyền mở những thương điếm và vạch một
con đường xe lửa.
– Theo ngài, Fouta vậy là có thể trở thành Pháp nhỉ!
– Không có bọn đần ở Saint-Louis, thì có lẽ nó đã là Pháp rồi.
– Xứ sở ấy có đẹp thật như các đoàn xe kháo không?
Ông đáp lại Dehous rằng đúng như thế và hối hả miêu tả toàn cảnh rất
đỗi choáng ngợp của một góc trời Phi châu này, nơi mà những ngọn núi lửa
vùng Auvergne và những thửa ruộng có cây cối bao quanh của xứ
Normandie hay những con suối róc rách của miền Jura và những thung
lũng của đất nước Thụy Sĩ sẽ có thể tới thả hồn vào đó.
– Đúng là thế giới Aida đấy! Chúng ta phải chinh phục nó! Và phải thật
nhanh, ngài hiểu chứ, hả Dehous?
– Thế thì, hãy cho qua đi, Olivier ạ! Fouta-Djalon như vậy đã là quá khó
để tiếp cận rồi còn người Peul thì quá phức tạp.
– Không có Fouta-Djalon thì không thể có được Soudan.
– Các đồn bốt của chúng tôi đã tiến nhanh về phía Soudan rồi, nhờ
tướng Faidherbe.
– Chúng ta sẽ mất chúng ngay sau khi người Anh chiếm được Fouta-
Djalon, điều rất có thể xảy ra: người Peul rất mê loại vải cốt tông dày để
