Chúng tôi chẳng thể thách thức ai. Chúng tôi đã bị đô hộ trong nhiều năm…
Nhưng tôi hoàn toàn tin tưởng rằng chúng tôi sẽ chiến thắng”. (8)
“Anh Sáu Búa”, biệt danh mà các đồng chí đặt cho Lê Đức Thọ, cảnh
báo Ẩn rằng khi cuộc chiến chống Pháp kết thúc, Mỹ sẽ không để cho
người Việt Nam tự quyết định tương lai của mình. Những tên đế quốc mới
sẽ thay thế thực dân Pháp, và cuộc chiến sắp tới sẽ lâu dài và tàn khốc. Ẩn
được chỉ thị phải chuẩn bị sẵn sàng cho bất cứ nhiệm vụ nào mà đảng giao
phó trong công cuộc bảo vệ đất nước.(9)
Một thập kỷ trước đó, Ẩn không thể tưởng tượng ra cảnh có ngày mình
sẽ trở thành đảng viên Đảng Cộng sản. Sau khi Pháp đầu hàng Hitler, Nhật
đã nhảy vào Việt Nam. Ẩn lúc bấy giờ là một thiếu niên sống ở thị trấn
cảng miền nam Rạch Giá, đã tận mắt chứng kiến cảnh lính Nhật hành xử
độc ác với tù binh Pháp bằng cách xích nhiều người lại rồi vừa đánh đập
vừa giải đi. “Tôi không bao giờ thích người Pháp vì những tên thực dân
Pháp đã đối xử tàn tệ với trẻ em Việt Nam chúng tôi. Nhưng sự tàn bạo của
quân Nhật cũng khiến tôi ghê sợ. Đám người Pháp kia đang chết khát. Tôi
liền chạy tới chỗ cha, và ông bảo: “Con nấu ít nước mang tới cho họ đi”.
Khi tôi mang nước tới, có tên lính Nhật thấy vậy liền tát túi bụi vào mặt
người tù Pháp”. (10)
Ngày 6 tháng 8 năm 1945, quả bom nguyên tử đầu tiên được thả xuống
Hiroshima; ba ngày sau, quả bom thứ hai được ném xuống Nagasaki. Nhật
Bản lập tức đầu hàng, Thế chiến II kết thúc. Ngay sau đó, quân Việt Minh
của Hồ Chí Minh tiến vào Hà Nội và kiểm soát các cơ quan chính phủ, tiến
hành cuộc Cách mạng tháng 8.(11) Ngày 2 tháng 9, trước đám đông
400.000 người ở Quảng trường Ba Đình ở Hà Nội, ông Hồ công bố bản
Tuyên ngôn độc lập lịch sử của Việt Nam, nhắc lại những ngôn từ nổi tiếng
của Thomas Jefferson: “Tất cả mọi người đều sinh ra bình đẳng. Tạo hóa
cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền
ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.
Ông Hồ nói với quốc dân đồng bào rằng “Lời bất hủ ấy ở trong bản
Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có ý
nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào
