Giờ đây, được trang bị một kế hoạch chiến lược mới, Quân giải phóng
đã sẵn sàng chọi lại trực thăng. Vài tuần trước, để tính toán tầm bắn hiệu
quả nhất, họ đã tập luyện tại vùng Đồng Tháp Mười với mục tiêu là mô
hình trực thăng Shawnee và Huey làm bằng giấy bìa gắn trên cọc tre để mô
phỏng các đặc điểm bay của chúng.(40) “Một trong những sự kiện hiếm
hoi, trong cuộc xung đột với những chuỗi đụng độ dường như không bao
giờ ngơi nghỉ vốn có vẻ như không có ý nghĩa thực chất nào, sắp sửa xảy ra
- đó là một trận đánh quyết định có thể ảnh hưởng tới cục diện của cuộc
chiến tranh”, Neil Sheehan viết. “Giờ đây Việt Cộng đang vùng dậy chiến
đấu”.(41)
Tin tức tình báo của Vann đã sai; không phải là một đại đội 120 người,
ông ta đã đối mặt với Tiểu đoàn 261 chính quy của Việt Cộng với 320 quân
được sự hổ trợ của 30 dân quân. Nhưng Quân lực Việt Nam Cộng hòa vẫn
vượt trội về số lượng lẫn phương tiện. Một tiểu đoàn thuộc Sư đoàn 7 Bộ
binh gồm 330 binh sĩ, được yểm trợ bởi hai tiểu đoàn bảo an và một đại đội
gồm mười ba xe thiết giáp chở quân M-113, thêm vào đó là một đại đội bộ
binh cùng xe bọc thép chở quân (APC) mười tấn được Việt Cộng gọi là
“rồng xanh”. Tổng quân số lên tới hơn 1.000.(42)
Mới bước vào trận, quân Việt Nam Cộng hòa ngay lập tức đã hứng
chịu tổn thất về nhân mạng và các sĩ quan chỉ huy đã gọi quân tiếp viện từ
làng Tân Hiệp gần đó. “Mười trực thăng Shawnee và năm trực thăng tấn
công Huey thế hệ mới” bay đến.(43) Khi chúng vừa tới Ấp Bắc, chiếc lưới
đã được bủa ra với hàng loạt đạn được bắn lên từ dưới các hàng cây trên bờ
đê. Trong vòng vài phút, mưòi bốn trong số mười lăm trực thăng bị bắn
trúng, bốn chiếc rơi, trong đó có một chiếc Huey, và ba người Mỹ thiệt
mạng. Quân Việt Nam Cộng hòa vẫn còn cơ hội cứu vãn tình hình bởi Việt
Cộng đã bị bao vây và lối rút quân duy nhất là băng qua cánh đồng phía
đông. Vann vội điều động thiết xa nhưng Diệm trước đó đã ban lệnh rằng
không ai được tham chiến nếu không được Sài Gòn trực tiếp chuẩn thuận,
ông cũng chỉ đạo tất cả tư lệnh các quân đoàn và sư đoàn là phải tránh tổn
thất lớn về nhân mạng. Ai không tuân theo chỉ thị đơn giản này sẽ không
được thăng cấp. Viên tư lệnh Việt Nam Cộng hòa ở đấy đã không chấp hành
