chỉ đạo của Vann về việc bít đường rút quân của Việt Cộng. Khi hoàng hôn
xuống, quân Việt Cộng rút lui.
Vann coi trận này là bằng chứng cho thấy đội quân mà ông được giao
nhiệm vụ huấn luyện kém năng lực một cách tệ hại. “Một thành tích quá tồi
tệ. Những người này không chịu nghe lệnh. Bọn họ cứ lặp đi lặp lại những
lỗi chết tiệt”. (44) Trận đánh cho thấy những binh sĩ chiến đấu cho Quân
lực Việt Nam Cộng hòa sẽ chết uổng mạng nếu đặt họ dưới sự chỉ huy của
mấy viên tướng bất tài và chuyên nịnh hót mà Diệm đã đưa vào các vị trí
chủ chốt. “Trận Ấp Bắc đã bộc lộ cái chính sách thăng tiến và bổ nhiệm vào
thành phần lãnh đạo Quân lực Việt Nam Cộng hòa mà chỉ dựa vào lòng
trung thành với Diệm chứ không dựa trên năng lực nghiệp vụ là hoàn toàn
sai lầm”, ông Ẩn nói với tôi. Tướng Huỳnh Văn Cao, người được Diệm tin
tưởng là nhân vật trung thành nhất với gia đình họ Ngô và đã được thăng
cấp rất nhanh, đã bộc lộ cả sự bất tài và hèn nhất, “ông Diệm có những vị
tướng chưa bao giờ hoàn thành nhiệm vụ nhưng vẫn được thăng cấp bởi họ
từng hôn tay Nhu và Diệm. Ấp Bắc là nơi những con gà trống đầu tiên về
nhà”, Ẩn nói kèm theo nụ cười và nhìn vào bộ sưu tập chim của ông.
Báo cáo tổng kết trận chiến của Vann là bản cáo trạng đối với tư lệnh ở
tất cả các cấp vì họ đã không hành động quyết đoán và không khích lệ binh
sĩ của mình. Cố vấn cấp cao của Mỹ, Đại tá Daniel B. Porter, coi Báo cáo
tổng kết này “có lẽ là bản nhiều tư liệu nhất, toàn diện nhất, có giá trị nhất
và tiết lộ nhiều vấn đề nhất trong tất cả các bản báo cáo” từng được trình
lên trong năm vừa qua.(45)
Không thể đánh giá thấp ý nghĩa của trận Ấp Bắc đối với Quân giải
phóng ở miền Nam và uy tín của Ẩn tại Hà Nội. Ấp Bắc trở thành một lời
hiệu triệu, và Trung ương cục miền Nam đã phát động một phong trào “Thi
đua Ấp Bắc”(*) trên khắp miền Nam Việt Nam. Báo cáo đánh giá tình báo
đặc biệt của CIA vào ngày 17 tháng 4 năm 1963 kết luận rằng “Việt Cộng
đã cho thấy họ là một kẻ thù đáng gờm và là lực lượng du kích hiệu quả…
Họ đã chứng tỏ sự linh hoạt trong việc điều chỉnh chiến thuật để đối phó
với mô thức chiến dịch kiểu mới của Nam Việt Nam… Một nhân tố quan
trọng góp phần vào thành công này chính là hệ thống tình báo hiệu quả của
