bại kẻ thù có nghĩa là quân Mỹ sẽ rút về nước và để cho người Việt tự quyết
định tình hình chính trị của mình.
Tương lai của Việt Nam thuộc về người Việt Nam - chứ không phải
người Mỹ, người Pháp.
Đến tận ngày nay, vẫn còn rất nhiều người Mỹ không chịu hiểu điều cơ
bản này.
Trong toàn bộ giai đoạn này của sứ mệnh - vốn kéo dài tới khi Việt
Nam thống nhất và không có quân đội nước ngoài nào đóng trên đãt Việt
Nam - Ẩn có một giấc mơ rằng, đến khi chiến tranh chấm dứt, hiện thực
mới sẽ là việc ông tiếp tục làm phóng viên tại một nước Việt Nam thống
nhất. Có lần ông nói với tôi rằng ông thích được tiẽp tục làm cho tờ Time,
ông tin rằng ông được học hành và có kỹ năng để đào tạo một thế hệ nhà
báo mới của Việt Nam về nghề, cái nghề mà ông từng làm. Giấc mơ này, tất
nhiên, chỉ đến trước khi chiến tranh kết thúc. Tôi dần tin rằng đây là cách
duy nhất để cuộc sống thực và chiếc mặt nạ của Ẩn có thể gặp nhau trong
hạnh phúc. Thế rồi mọi sự trở nên vừa như một giấc mơ ban ngày vừa như
một cơn ác mộng. Ẩn mơ rằng những người đồng bào của ông cũng chia sẻ
giấc mơ đó một cách tự nhiên. “Trong đời mình, tôi chỉ có hai trách nhiệm.
Một dành cho Tổ quốc như là nghĩa vụ bắt buộc, cái còn lại là dành cho
những người bạn Mỹ đã dạy tôi từ A tới Z, đặc biệt là nhân dân Mỹ. Ước
nguyện của tôi là như thế này: Chiến đấu cho tới lúc đất nước giành lại
được độc lập rôi sau đó tái lập quan hệ ngoại giao và bình thường hóa quan
hệ giữa người Việt Nam và Mỹ, lúc bây giờ thì tôi có thể nhắm mắt xuôi tay
thật mãn nguyện vào bất cứ lúc nào”.
Phạm Xuân Ẩn là một người mơ mộng, nhưng cũng là người cô đơn
cho tới cuối đời. Cô đơn ở đây không có nghĩa là ông thiếu tình yêu gia
đình, bạn bè hay đất nước, ông luôn ngập tràn những tình yêu ấy. Nỗi cô
đơn của ông đến từ việc nhìn thấy được những khả năng có thể của đất
nước Việt Nam mà ông yêu vô cùng. Đến lúc nhận ra rằng giấc mơ của một
người chẳng có tác động gì, ông muốn rút lui, và nói với tôi rằng ông chi
muốn trở thành một chàng Tarzan sống trong rừng thẳm, cùng gia đình và
lũ thú cưng. “Câu chuyện của tôi là một câu chuyện về nỗi cô đơn”, Ẩn nói
