còn là bồ bịch, giờ sau đã có thể bị treo ngược trong phòng tra tấn. Một trận
đánh kéo dài suốt ba mươi năm, choán chiếm toàn bộ không gian, thời gian
của người chiến sĩ. Hầu như anh không có cuộc sống riêng, ở cái riêng nhất
vẫn cứ phải đề phòng như đang có nhiều cặp mắt chú mục. Anh không thể
ghi nhật ký, viết thư cho bạn, trò chuyện với gia đình và họ hàng, vui sướng
và buồn bực, hy vọng, mong chờ, tính toán về tương lai như mọi người.
Từng chi tiết đều phải che đậy, phải làm cho hợp lý, làm như thật, như vốn
anh là thế, chỉ có thế, luôn luôn vẫn thế, chứ không là cái gì khác. Giả như
thật, thật mà giả, ngày qua tháng lại tưởng chừng sẽ là mãi mãi khi cuộc
chiến vẫn tiếp tục mở rộng ra, gay gát thêm. Bây giờ chiến tranh đã kết
thúc, vai trò của người chiến sĩ tình báo đã thay đổi, anh đã được sống như
mọi người, một cuộc sống thật với những vui buồn có thật, không phải che
giấu. Một đời người mà quá nửa là sống trong tù, bổng chốc là người tự do,
hoàn toàn tự do, tự do ở mọi nơi, ở tất cả, ào ạt, mênh mông đến ngộp thở.
Và những ngày tự do đầu tiên, con người lần đầu tiên được tự do luôn ngơ
ngác tự hỏi: Mình sẽ phải sống ra sao nhỉ? Sống theo cách nào nhỉ? Thì
sống như mình vốn có ấy. Nhưng cái vốn có từ lâu đã bị che phủ, bị chôn
vùi, làm cho nó thui chột để trở thành một tính cách khác, phù hợp với
nhiệm vụ phải hoàn thành. Nay bảo tìm lại cái nguyên vẹn của mình quả
thật là khó. Sống như những năm vừa qua là không thể, nhưng cách sống từ
ba mươi năm trước là cách sống nào? Trong các mối quan hệ mới mẻ mà
anh là một phía, tôi luôn bắt gặp sự mò mẫm của anh, cái ngỡ ngàng đôi
chút ở anh, cái bẽn lẽn và vụng về đến tức cười. Và cả một chút thiếu tự tin
nữa. Luôn luôn anh nói với tôi: “Theo cách tôi nghĩ là như thế này…” Mà
kinh nghiệm của anh, cách nghĩ của anh đâu có tầm thường. Là những đóng
góp có ý nghĩa tích cực cho một phương hướng, một chủ trương, một chính
sách, một khẩu hiệu, một kế hoạch tác chiến…
Một tình báo viên hoạt động suốt ba chục năm, có quan hệ thân thiết
với đủ loại sếp lớn của chế độ mà không một lúc nào bị ngờ vực, bị cản trở
trong công việc của mình! Quân có nhiều cách tự kiểm tra qua các nguồn
