anh đóng trong việc định hình lịch sử không chỉ đòi hỏi niềm tin lớn lao mà
cả lòng quả cảm vĩ đại và tôi khâm phục điều đó”. (7)
Tất cả những gì Ẩn muốn có cho nhân dân Việt Nam là cơ hội tự quyết
định tương lai của mình, thoát khỏi sự can thiệp của ngoại bang. Ông đã
tham gia cuộc cách mạng thấm đẫm các lý tưởng dân tộc để chiến đấu
chống thực dân với niềm hy vọng sẽ tạo ra một xã hội dựa trên công bằng
xã hội và bình đẳng kinh tế. Khi người Mỹ mang tiền và các cố vấn của họ
tới, tiếp đó là quân đội, ông Ẩn đã gánh lấy nghĩa vụ quốc gia để làm việc
trong lĩnh vực tình báo. Ông không thích làm một điệp viên, và lúc chiến
tranh kết thúc, ông đã phải chịu nhiều đớn đau khi cố gắng hạ thấp những
công lao của mình.
Bốn mươi năm sau khi gặp Lee Meyer lần cuối, biên tập viên trẻ tuổi
mà ông đã phải lòng tại Trường Orange Coast, Ẩn đã viết cho bà một thư
điện tử dài: “Bây giờ là lúc ngồi thống kê lại những gì tôi đã làm kể từ khi
rời Quận Cam. Mùa hè năm 1959, tôi tập sự tại báo Sacramento Bee rồi sau
đó một mình đi xuyên qua lòng nước Mỹ trong bảy ngày trên chiếc
Mercury mười hai năm tuổi để tới New York tham gia hoạt động báo chí tại
Liên Hiệp Quốc và rồi trở về Việt Nam. Tôi làm việc cho Việt Tấn xã vào
năm 1960 và sau đó là Hãng tin Reuters cho đến năm 1964 thì tới làm cho
tờ New York Herald Tribune cho tới lúc ấn bản toàn quốc bị ngưng vào
năm 1965. Rồi tôi được tạp chí Time thuê và làm việc cho họ tới lúc chiến
tranh kết thúc và đến mùa hè năm 1976 thì văn phòng của Time bị chế độ
mới đóng cửa. Nghề yêu thích của tôi bị kết liễu và chế độ mới khoác cho
tôi chiếc áo là nhà tư vấn của mọi ngành nghề”. (8)
Chính là như thế. Không hề đề cập đến hoạt động tình báo; đến danh
hiệu Anh hùng hay thậm chí đến quân hàm cấp tướng. Ẩn đang làm những
gì mà ông đã làm trong năm thập kỷ, luôn tự giới thiệu mình với người khác
theo cái cách mà ông muốn người khác nhìn nhận mình, vẫn còn quá nhiều
bí mật đối với rất nhiều người, nhưng ông dường như đã là bạn của hầu như
mọi người. Cứ như thể là ông vẫn còn sống trong cuộc đời nhiều ngăn thời
chiến, một nhà báo đối với người Mỹ; một anh hùng đối với đất nước của
ông. Khi chiến tranh kết thúc, có người nghĩ rằng mình biết rất rõ Ẩn như
