đã hỏi Ẩn tại sao ông lại yêu cầu để tôi xuất hiện trong bộ phim. Ông khẽ
đưa mắt nhìn tôi đầy chế giễu với ngụ ý là làm sao mà tôi không hiểu được
chứ! Ông biết rằng tôi đã tới các kho lưu trữ để tìm những tài liệu mới về
cuộc đời của ông; ông cũng biết chuyện tôi đã phỏng vấn hàng chục cựu
đồng nghiệp và bạn bè của ông. Tôi đã tạo dựng được một sự hiểu biết độc
lập về ông vượt ra ngoài khuôn khổ những sự cho phép ở đất nước của ông.
Đấy là tất cả những điều mà ông muốn ở giai đoạn sau cuối của cuộc đời.
Quyết định thứ hai có tính riêng tư hơn, góp phần quan trọng vào cuốn
sách của tôi. Ông Ẩn hỏi mượn chiếc máy ghi âm nhỏ của tôi để thu lời từ
biệt của ông gửi tới một số người bạn cũ tại Mỹ. Ông đã quá yếu, không thể
cầm bút hoặc gõ bàn phím được, nên muốn dùng cách này để nói lời cảm
ơn và từ biệt, ông cũng nhờ tôi chép lại ba thông điệp dài này (mà về sau đã
trở thành những sử liệu bằng lời có thể kiểm chứng được) và bảo rằng tôi có
thể sử dụng bất cứ điều gì ông nói để làm nền tảng cho cuốn sách, ngoại trừ
điều mà ông đã dặn trong một buổi làm việc, đó là có những đoạn chỉ để
tham khảo. Nhưng nếu người trong cuộc cho phép, thì tôi có thể sử dụng
những tư liệu đó. Ông Ẩn cũng nhờ tôi chuyển trả các thư tín cá nhân do
gia đình người Mỹ đầu tiên gửi cho ông thuở thập niên 1950, trong đó cho
thấy sự hào phóng và thiện chí của người dân Mỹ. Ẩn và gia đình Brandes
đã cho phép tôi sử dụng các lá thư này vào trong cuốn sách.
TƯƠNG TỰ NHIỀU NGƯỜI TRẺ TUỔI tham gia phong trào cách
mạng Việt Minh đánh đuổi thực dân Pháp, Phạm Xuân Ẩn có tầm nhìn
hướng tới độc lập dân tộc và công bằng xã hội. Ông chiến đấu vì tự do và
chống lại đói nghèo; ông làm gián điệp không phải để kiếm tiền hay danh
vọng cho cá nhân, mà tất cả đều vì người dân xứ sở của mình. Ông không
hề muốn trở thành điệp viên. Đó là bổn phận quốc gia của ông, và mặc dù
ông nhận lãnh sứ mệnh này một cách nghiêm túc, thì công việc này ít mang
lại cho ông niềm vui thú. Những giấc mơ cách mạng của ông rốt cuộc có vẻ
ngây thơ và đầy lý tưởng, nhưng tôi tin rằng động lực cho cuộc sống của
ông chính là những mục tiêu cao cả nhất của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam.
Đảng Cộng sản chiêu mộ Ẩn và biến ông thành điệp viên mang bí số
X6, một mắt xích đơn tuyến trong lưới tình báo H.63 tại Củ Chi, được biết
