Vu gia
Phan Châu trinh
Chương 23
Phan Châu Trinh lần lượt đăng đàn diễn thuyết và được các tầng lớp nhân
dân hoan nghênh nhiệt liệt. Tổ chức Thanh niên cao vọng của Nguyễn An
Ninh phát triển tốt và Phan Châu Trinh được tiếp xúc với những người trẻ
tuổi, như: Phan Văn Hùm, Trần Huy Liệu, Mai Văn Ngọc… Sau vài lần nói
chuyện với họ, Phan Châu Trinh mừng lắm và thấy mình cũng… trẻ ra.
Một hôm, Nguyễn An Ninh báo cho ông biết, bà con dưới miền Tây ao ước
được nghe cụ phó bảng nói chuyện. Phan Châu Trinh vui lắm, đề nghị
Nguyễn An Ninh sớm sắp xếp chuyến đi.
Và chuyến đi đã đến. Ông Nguyễn An Cư không quên hốt mấy thang thuốc
giao tận tay Nguyễn An Ninh, dặn dù bận thế nào cũng phải cho người sắc
và cho cụ Phan uống đúng giờ.
Sài Gòn – Mỹ Tho, xe lửa đi hơn ba tiếng đồng hồ. Phan Châu Trinh vẫn
thấy khoẻ và buổi nói chuyện rất thành công. Tùy theo đối tượng mà Phan
Châu Trinh phục vụ. Nếu thấy lớp người nghe có trình độ học vấn không
cao thì Phan Châu Trinh trình bày về thực trạng nền chính trị mà thực dân
Pháp áp đặt tại Đông Dương từ khi chúng xâm chiếm Annam; nếu lớp
người nghe khá hơn một chút thì Phan Châu Trinh đề cập đến nhiều vấn đề
mới hơn từ chính trị, kinh tế, chính trị, văn học, nông nghiệp, đến giáo dục,
thuế khóa, công nghiệp…; so sánh hai chủ nghĩa quân trị và dân trị, kêu gọi
đồng bào mau góp sức toan lo việc nước để đưa dân tộc tiến lên…
Phan Châu Trinh tiếp tục xuống Ba Động, Trà Vinh. Qua buổi nói chuyện,
Phan Châu Trinh vận động nhân dân, nhất là những người có của ăn của
thuận lòng giúp Nguyễn An Ninh và những người trẻ tuổi một lòng vì nước
vì dân tục bản tờ báo La Cloche Fêlée để làm diễn đàn bảo vệ quyền lợi
dân tộc, khai tâm, khai trí quốc dân; mở trường học cho mọi người có điều
kiện học hành; mở hội quán để làm nơi hội họp, diễn thuyết…
Trên đường trở về Sài Gòn, Nguyễn An Ninh báo cho ông biết, chuyến đi
miền Tây rất thành công, nhiều điền chủ lớn không chỉ sẵn sàng mở hầu
