PHAN CHÂU TRINH - Trang 54

Phan Châu Trinh để ý dãy khám chỉ có 5 phòng, nhưng phòng nào phòng
nấy rộng thênh thang có thể chứa cả trăm con người và ông được xếp
chung với số tù nhân có án nặng.
Sau mấy ngày, Phan Châu Trinh biết thêm, những người án nặng chỉ có mỗi
việc đ65p đá ở phía sau khám chứ không được đi làm xâu bên ngoài như xe
đá, dọn tàu, đốn củi… Và công việc đập đá cũng thuộc loại công việc nhẹ
nhất. Dường như những người lãnh đạo ở đây biết, cho số tù nhân án nặng
đi làm xa đồn lính, xa khám sẽ sinh chuyện, và bắt làm việc nặng quá cũng
dễ sinh chuyện, nên dành cho việc đập đá. Trong đám tù án nặng, Phan
Châu Trinh thấy mình có vẻ… thư sinh nhất. Và chỉ mấy ngày làm việc,
anh em cũng có nhận xét như vậy. Phan Châu Trinh "thú thật":
- Trước đây, tôi được cha mẹ cho theo nghiệp sách đèn, nhưng thi mãi cũng
chẳng được chi, lại ham võ nghệ và lỡ tay giết chết quan tri phủ nên mới bị
ra đây.
Một người tù ngồi đối diện, nói:
- Mới thấy ông, tôi nhận ra ngay là loại "mặt học trò, giò ăn trộm".
Mọi người đều cười và dặn:
- Mấy thằng mã-tà ở đây phách lối lắm, nhưng cũng ngán bọn anh em
mình.
Một người khác nói xen vào:
- Ngán thì ngán, nhưng anh là tù con so (mới bị tù lần đầu) nên chưa rành
cách xưng hô. Mấy bữa qua gặp thằng mã-tà hiền, chứ gặp thằng cà chớn là
anh ăn roi ngay.
- Rứa thì phải xưng hô thế nào cho phải phép ? - Phan Châu Trinh thật thà
hỏi.
- Nói chung phải xưng hô bằng những giọng bợ đỡ, thưa bẩm rõ ràng. Nếu
chúng có hỏi, anh đừng khoe khoang chữ nghĩa gì sinh rối việc, cứ bốc
tướng lên là chánh tổng, phó tồng c. chó chi đó thì chúng sẽ trọng vọng
ngay.
Phan Châu Trinh hiếng mắt, cười cười, nói:
- Lỡ bốc thì tại sao mình không bốc lên nào là quan thượng thư, tấn sĩ, phó
bảng cho oai luôn ?