Phan Châu Trinh nhớ lại ngày về đất liền và được tái thẩm ở Mỹ Tho, ông
đã nài xin xem nguyên án, nhưng người Pháp không cho. Phan Châu Trinh
kể lại và cho rằng trong đó ắt có gian tình. Phan Châu Trinh viết:
"1- Thuở ấy dân trong tỉnh xin xâu liên lụy đến thân sĩ, nên bị bắt giam từ
tháng 2 đến tháng 8 mới kết án, thì cái án ấy thiệt thuộc về cái án xin xâu,
nay về phương diện xin xâu thì bỏ đi hết, lại lấy việc thông mưu với Phan
Bội Châu làm cớ chính. Đó là một điều gian.
2- Đã lấy việc thông mưu với Phan Bội Châu làm chính thì phải dẫn chứng
sự thiệt thông mưu thế nào, nay lại dẫn ra như hội buôn, diễn thuyết, mặc
đồ Tây, trường học, khai trí, trị sanh, siêng học, tiết kiệm, yêu đồng bào,
các việc để làm chứng, nếu thế thì không những không tội mà lại có công.
Lại bỗng nhiên xử tội chết. Đó là hai điều gian.
3- Trong án xử thân sĩ ba tỉnh Quảng Nam, Nghệ An, Hà Tĩnh đều có nói
"cứ theo lời khai của danh Hạ" mà lời khai thế nào thì không nói ra, và
danh Hạ thì không khi nào đem ra đối chứng cả. Đó là ba điều gian.
4- Buổi ấy quan Pháp và quan Nam đều cho thân sĩ Quảng Nam đồng tội
với tôi, nên một mực theo án của tôi mà kết án. Vả lại, cho tôi là thủ phạm.
Tôi đã nhờ được xét lại, cớ sao án thủ phạm được tha mà tòng phạm lại
không nói đến ? Quan toàn quyền trước vì cho lỗi các quan của hai nước ở
Trung Kỳ nên không xét lại. Đó là bốn điều gian(1).
Vì sao mà có sự gian
dối ấy ? Phan Châu Trinh phân tích kỹ càng từng điểm một, rồi nhấn mạnh
đến cái chết của tiến sĩ Trần Quý Cáp. Theo Phan Châu Trinh, mới đầu
quan tỉnh là Phạm Ngọc Quát xử án “lăng trì”(đốt), rồi sau đổi “trảm
quyết”(chém ngay). Chém được một giờ thì có điện của quan Toàn quyền
sức giải đi Côn Lôn, nhưng người đã chết làm sao sống lại được. Độc ác
hơn là thây và đầu của Trần Qúy Cáp không cho người nhà nhận lãnh về
chôn. Tất cả người nhà của Trần Quý Cáp thì cũng bị bắt giải ngay về
Quảng Nam. Phan Châu Trinh cho là cái án chém của Trần Quý Cáp có
những tám điều oan. Bởi theo luật pháp nước Nam, vô luận người nào chỉ
có làm giặc hay giết người mới có việc xử ngay tại chỗ, nhưng cũng là khi
lâm trận hay là khi bị bắt mà chống lại chứ không cũng để lại 3, 4 ngày xét
hỏi mới kết án, còn Trần Quý Cáp thì bị chém ngay dù không vướng vào
