Gorbunov đứng ngắm tranh vẽ trong vài giây, rồi nhanh nhẹn bước đi,
dường như có một sức mạnh kỳ diệu nâng anh lên. Anh đi qua những chốn
quê hương thân mến mới giành giật lại được trong tay quân cướp nước
bằng một trận chiến đấu ác liệt. Anh cảm thấy mình là người bảo vệ cho
những người yếu đuối – cho Gogol, Jules Verne, Nina Volkova, những
người sẽ trở lại đây, theo sau các chiến sĩ của anh. Anh là một người đem
lại hạnh phúc. Đi qua dãy hành lang ngổn ngang những bàn học, Gorbunov
bước vào gian phòng có treo những giá trống không trên tường. Anh là
người giải phóng, và ngọn gió chiến thắng đã thổi xốc anh tiến lên. Trung
úy lấy chân đá mạnh vào cái ống của chiếc mặt nạ Đức đề phòng hơi độc,
cái ống ấy chạm vào tường kêu loảng xoảng. Trong lớp rơm trải trên sàn,
thấy lấp lánh sáng những vỏ đồ hộp. Cửa phòng bên cạnh đã đóng chặt, và
trung úy mở toang cửa ra.
Gian phòng ở góc tràn ngập ánh sáng xanh lam. Ngay đối diện cửa, một
người cao, có râu, mặc áo vét-tông đen, đứng áp sát tường. Đầu của người
đó ngoẹo ra sau, mặt ngửa lên, và hai mắt sợ hãi sáng lên nhìn chằm chằm
những người đang đi vào. Gorbunov suýt nữa thì kêu lên: “Anh làm gì ở
đây thế?”, nhưng nghẹn lời và nghiến chặt quai hàm. Hai chân không giày
của người đó lơ lửng trên sàn. Một cái khung ảnh bằng gỗ dán có đường
chạm trổ, nằm gọn trong bàn tay duỗi nắm chặt, chắc là nó bị giật ra trong
giây phút giãy giụa cuối cùng của người đó để tìm chỗ bấu víu. Một sợi dây
điện mảnh choàng qua cổ, chạy thẳng lên trần nhà.
Các cửa sổ đều không có kính, và tuyết phủ lên tấm vải trải giường nhàu
nát, lên bàn, lên áo của người bị xử giảo.
Gorbunov và Rumyantsev tháo dây thòng lọng cho cái thi hài nặng nề,
cứng đờ như một tấm gỗ, rồi khiêng đặt lên giường.
- Chắc là thầy giáo… – Rumyantsev thốt lên.
- Vâng, – trung úy nói.
Trời bỗng sáng bật hẳn lên. Ngọn lửa xanh nhạt của chiếc đèn dù Đức
chiếu sáng gian phòng. Tròng trắng lồi ra của cặp mắt đùng đục như thủy
