DI SẢN VĂN HÓA PHẬT GIÁO NAM TÔNG KHMER Ở PHƯƠNG NAM
205
đời sống văn hóa đồng bào Khmer (Cho đến nay vẫn chưa có một
tài liệu hay một nghiên cứu nào ghi chép một cách tỉ mỉ về cách làm
một quyển kinh lá cọ). Ngoài ra, những nghệ nhân có kinh nghiệm
tạo tác và đắp tượng; điêu khắc, chạm trổ, chế tác các công cụ sinh
hoạt… hoặc những người có kinh nghiệm trong việc gìn giữ văn
hóa Phật giáo Nam tông đã cao tuổi, già yếu và không có người kế
truyền. Đây là một trong những thực trạng báo động đang diễn ra
trong cộng đồng người Khmer hiện nay.
Có thể nói, với những giá trị trường tồn, Phật giáo Nam tông
được coi là một bộ phận không thể tách rời của hệ thống Phật giáo
Việt Nam, có ảnh hưởng to lớn trong việc truyền bá tinh thần đạo
pháp đến với các phật tử dân tộc Khmer ở phương Nam. Từ khi du
nhập vào đời sống của cộng đồng cư dân Khmer, Phật giáo Nam
tông với những tư tưởng bình đẳng, bác ái đã lan tỏa và thẩm thấu
trong tâm hồn, tính cách của từng cá nhân người dân Khmer. Theo
tác giả Sơn Canh Đa cho rằng: “Phật giáo Nam tông đã góp phần
cấu thành nên sắc thái văn hóa độc đáo riêng và đặt dấu ấn trên nhiều
phương diện như: Tư tưởng, đạo đức, lối sống, ngôn ngữ, văn học, lễ hội,
giáo dục, kiến trúc, nghệ thuật, sinh hoạt…”
5
. Với sự du nhập từ khá
sớm vào vùng đất có người Khmer sinh tồn, các di sản văn hóa Phật
giáo Nam tông được lưu giữ với nhiều hình thức khác nhau. Tuy
nhiên, quá trình bảo vệ và phát huy các giá trị hệ thống di sản văn
hóa độc đáo này vẫn chưa được quan tâm đúng mức từ phương diện
chủ trương, chính sách cho đến các giải pháp triển khai trên thực
tế nên đã xảy ra những mâu thuẫn không đáng có trong nội tại đời
sống cộng đồng Khmer ở vùng đất phương Nam hiện nay. Trong
tiến trình hội nhập quốc tế mạnh mẽ như hiện nay, tính đa dạng
văn hóa dưới sự tác động của khoa học công nghệ (cách mạng công
nghiệp 4.0) đã tạo ra trào lưu thông tin phát tán đa chiều, tạo ra cơ
hội và thách thức lớn đối với các nền văn hóa có tính tương đồng
mà các nền văn hóa lớn luôn chiếm ưu thế trong việc tiếp thu, tiếp
5. Sơn Chanh Đa (2013), Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Phật giáo Nam tông Khmer Nam bộ phục
vụ cộng đồng, http://tapchidantoc.ubdt.gov.vn/2013-03-12/9636d5804edb999faa85ebaddb9ab336-ce-
ma.htm, truy cập ngày 27/11/2020.
