VAI TRÒ CỦA PHẬT GIÁO NAM TÔNG TRONG ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA CỘNG ĐỒNG
217
phong tục tập quán và tín ngưỡng. Trải qua quá trình định cư trên
vùng đất Tây Nam bộ, cùng chung sống với người Việt, người Hoa
và người Chăm, cộng đồng người Khmer đã có một truyền thống
lịch sử hết sức phong phú, góp phần to lớn vào việc khai phá và bảo
vệ vùng đất này.
2. PHẬT GIÁO NAM TÔNG TRONG ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA
ĐỒNG BÀO KHMER VÙNG TÂY NAM BỘ
Người Khmer làm ăn ở châu thổ sông Mêkông đã từ lâu đời.
Hơn 90% trong số họ là nông dân trồng lúa nước. Có thể nói, cộng
đồng người Khmer là một trong các dân tộc với số dân ít ỏi, đã có
công khẩn hoang những vùng rừng rậm, đào kênh thoát nước, vượt
qua những thử thách khắc nghiệt, đầy lùi thiên nhiên hoang vắng,
đối phó với thú dữ, bệnh dịch ở vùng Tây Nam bộ. Quan sát diện
mạo của người Khmer ở châu thổ sông Cửu Long, chúng ta biết
rằng, “dân tộc này từ xa xưa đã chịu ảnh hưởng sâu nặng của nền văn
hóa Ấn Độ, thông qua đạo Bàlamôn, rồi đạo Phật. Văn hóa Ấn Độ
thâm nhập vào đây không phải thông qua con đường xâm lược cưỡng
bức, mà qua con đường truyền đạo của giáo sĩ và thương nhân, dần dần
được Khmer hóa, nhuần nhị như chính sự phát triển tự thân của văn
hóa bản địa Khmer”.
4
Do vậy, mỗi người Khmer từ khi mới sinh ra
đời, họ đã mặc định Phật giáo là hơi thở trong cuộc sống của chính
mình. Bởi vì, đạo Phật có một đặc điểm là dễ thích nghi với các môi
trường khác nhau mà nó xâm nhập vào và lại cũng có khả năng tự
điều chỉnh cho thích hợp với điều kiện mới.
Chính vì dễ thích nghi nên cộng đồng người Khmer vùng Tây
Nam bộ đa phần theo đạo Phật, đó là Phật giáo Nam tông, hay còn
gọi là Phật giáo Nam tông Khmer. Đạo Phật có nhiều tông phái,
song đại thể có thể gộp vào hai nhóm lớn: những người theo Bắc
tông và những người theo Nam tông. Xét về lịch sử thì Phật giáo
Nam tông được hình thành ngay trong thế kỷ đầu tiên sau khi Thích
Ca Mâu Ni viên tịch. Thuật ngữ Thích Ca Mâu Ni là dịch từ chữ
4. Hoàng Nam (2013), Tổng quan văn hóa truyền thống các dân tộc Việt Nam (Quyển 1), Nxb Văn
hóa Thông tin, Hà Nội.
