ĐẶC TRƯNG VÀ GIÁ TRỊ KINH LÁ BUÔNG CỦA PHẬT GIÁO NAM TÔNG KHMER NAM BỘ
345
giảng Kinh và học tập của chư Tăng. Hòa thượng Tăng Nô
4
cho
biết: “Kinh viết trên Lá buông xuất hiện từ khoảng giữa thế kỷ XIX,
được nhà chùa dùng trong việc nghiên cứu, giảng Kinh và học tập
của các sư tăng.”
5
Kinh lá buông được phân ra bốn nhóm chính:
i. Satra Rương (Satra truyện)
Satra Rương có nghĩa là Satra truyện, hoặc nếu gọi theo ngôn
ngữ Khmer hiện đại là bộ văn học tiểu thuyết (Óc-so-sắc pơ-ro
lom-luốc), Những mẩu truyện được ghi trên lá Buông được các nhà
Sư đọc cho tín đồ nghe, hoặc do người kể lại dưới ánh đèn dầu, dưới
ánh trăng. Ngoài ra những tác phẩm văn học thuộc loại này thường
được các nghệ nhân dựa vào đề soạn thành kịch bản sân khấu nên
nó còn được gọi là truyện tuồng Lò-Khon (tầm nuông Lò-khon).
ii. Satra Lơ-beng (Satra giải trí)
Satra Lbeng như tên gọi của nó là những Satra ghi chép về các
trò chơi giải trí dân gian, các trò thể dục thể thao cổ truyền. thật
ra, các Satra này, không chỉ là tư liệu về các trò chơi giải trí, mà là
những câu truyện, phản ánh những sinh hoạt lao động, vui chơi (đá
gà, đánh cầu, đấu vật, đá kiệu, thả diều), đến việc cưới xin, hội hè…
đặc điểm của loại truyện này, thay vì mang tính chất thần kỳ của cổ
tích, lại bị khuôn đúc bởi quan điểm luân hồi, nhân quả của Phật giáo.
Do vậy việc khuyến thiện răn ác được thuyết minh một cách giáo điều,
nặng về phần minh họa giáo lý hơn là một phản ánh các quan hệ xã hội.
iii. Satra Chơ-băp (Satra luật giáo huấn)
Satra chơ-bắp là tên gọi chung những giáo huấn ca. Satra bắp chia
thành hai loại dành cho người tu hành và loại dành cho người bình
thường. Một cách gần đầy đủ, người Khmer Nam bộ có khoảng
4. Hòa thượng Tăng Nô, UVHĐTS GHPGVN, TBTS Phật giáo tỉnh Sóc Trăng, Phó TT HĐKSSYN
tỉnh Sóc Trăng, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Pali Nam bộ
5. Nguyễn Hoài Nam (2013), Kinh phật trên lá buông – Một di sản văn hóa đặc sắc của người Khmer
Nam bộ, http://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3099/13794/kinh-phat-tren-la-buong-mot-di-san-van-
hoa-djac-sac-cua-nguoi-kho-me-nam-bo. Truy cập ngày 13/03/2020
