PHẬT GIÁO NAM TÔNG TẠI VÙNG NAM BỘ
378
Nhỏ và Cần Lê. Phum Thom được xem là đơn vị hành chính đầu
tiên của người Khmer ở huyện Lộc Ninh tương đương cấp làng.
Theo lời kể của già làng Lâm Bắc (70 tuổi, ấp Chà Đôn), vào năm
1915, người Khmer đã cư trú rải rác trên khắp các khu rừng ở xã
Lộc Khánh
4
. Năm 1925, người Pháp gom dân, lập làng và quy tụ
người Khmer vào một khu vực cố định lấy tên là Phum Thom (làng
lớn) tương đương với đơn vị hành chính cấp làng thời Pháp thuộc.
Một già làng có uy tín được cộng đồng đề cử đứng ra làm đại diện
cho phum. Ông được người Pháp phong làm cai tổng coi sóc Phum
Thom và các làng xung quanh, nơi người Khmer cũng bắt đầu định
cư xen lẫn với người Stieng. Người Khmer ở Phum Thom gọi ông là
Tổng Méc (viên cai tổng tên là Méc). Cai tổng Mec đã qua đời thời
gian nào không rõ nhưng thân tộc của ông vẫn còn sống tại Phum
Thom, một người cháu nội của ông là ông Lâm K hiện là thành viên
Ban hộ tự chùa Sóc Lớn. Từ năm 1925, người Pháp yêu cầu người
Khmer phải khai họ tên để làm sổ bộ quản lý nhân khẩu. Lúc bấy
giờ người Khmer chỉ có tên mà không có họ, người Pháp và các
quan lại Việt Nam thấy họ có tập quán sinh sống gắn bó với rừng
nên yêu cầu họ lấy họ Lâm (rừng) làm họ chung cho cả cộng đồng.
Điều này giải thích lý do vì sao, phần lớn người Khmer ở Lộc Ninh
mang họ Lâm.
2. PHUM THOM - ĐƠN VỊ HÀNH CHÁNH ĐẦU TIÊN CỦA NGƯỜI
KHMER Ở LỘC NINH
Người Khmer ở Lộc Ninh không có nguồn gốc rõ ràng, họ
không nhớ được tổ tiên đến từ đâu nhưng họ lại khẳng định nguồn
gốc bản địa của họ gắn liền với vùng rừng núi Đông Nam bộ. Cuộc
sống của họ khi xưa thường diễn ra theo lối du canh du cư nên họ
thường xuyên di chuyển chỗ ở. Tuy nhiên, khoảng cách di chuyển
của họ không xa, quảng đường tìm đất dựng nhà xa nhất là tương
ứng với vị trí từ một huyện sang một huyện khác. Già làng Lâm Bắc
cho rằng người Khmer ở Lộc Ninh không có những cuộc di dân lớn
4. Biên bản phỏng vấn già làng Lâm Bắc (70 tuổi, ấp Chà Đôn), thực hiện ngày 14 tháng 10 năm
2020.
