PHẬT PHÁP CHO MỌI NGƯỜI - Trang 20

có tính chất tôn giáo; nó giống như khoa tâm lý đạo đức.
Nhưng con người ở phương Đông cũng như ở phương Tây, nói chung,
giống như sự đòi hỏi phiến diện bằng cách này hay cách khác – ít nhất ở
mặt bên ngoài – những cái không quan trọng lại được xem là cần thiết.
Trong khi những đặc điểm phiến diện trong thực tập Phật giáo cần được
thay đổi tùy vào hoàn cảnh xung quanh, những đặc tính quan trọng, không
thay đổi của thực tập được tóm tắt trong bảng chỉ dẫn của Bát Chính Đạo,
đức Phật đã dạy về Trung Đạo, con đường trung dung giữa những trạng
thái cực đoan.
Mặc dù thật bất tiện khi nói về những khía cạnh khác của Bát Chính Đạo
như là tám cấp bậc, không nên xem đó là những cấp bậc riêng biệt, phải
làm từng chặng. Ngược lại, mỗi cấp bậc phải được thực tập cùng lúc với
những cấp bậc khác, và có lẽ sẽ tốt hơn nếu ta nhìn nó như tám lằn ranh của
một con đường hơn là tám cấp bậc nối tiếp nhau.
Bước thứ nhất của con đường, hiểu biết đúng, quan trọng nhất là thấy mọi
việc như nó là – hoặc ít nhất, thử làm mọi việc với tính cách không trốn
tránh, hoặc tự lừa dối. Nghĩa là, hiểu biết đúng bắt đầu bằng sự yêu thích trí
tuệ, yêu bản chất tự nhiên của sự hiện hữu, và như thế đấy được coi như là
bước đầu của con đường thực tập; nhưng khi đã đến cuối con đường, sẽ đạt
được tình thương và trí tuệ.
Trong khi Chánh Kiến có thể được xem như sự thấu hiểu hoàn hảo nơi Phật
Pháp, nó dựa vào sự hiểu biết ba đặc điểm chánh yếu trong thế giới tương
đối của vũ trụ, thời gian, hình thể và vật chất. Ba đặc điểm này có thể tóm
tắt như sau:
1. Vô thường: Tất cả mọi thứ trong thế giới tương đối này luôn thay đổi
liên tục.
2. Bất như ý: Trong một mức độ nào đó của đau khổ và bất như ý dính liền
với cuộc sống “có bản ngã”, hoặc liên hệ tới những giới hạn kinh nghiệm
cá nhân trong thế giới tương đối.
3. Vô ngã: Không có thực thể - không là con người hay bất cứ chúng sanh
nào - không sở hữu một linh hồn hay bản ngã thường hằng, không thay đổi.
Mỗi một chúng sanh có một dòng sinh lực luôn thay đổi, sự thay đổi tùy