PHẬT PHÁP CHO MỌI NGƯỜI - Trang 21

thuộc vào hiện tượng tinh thần và vật chất, giống như một dòng sông luôn
trôi chảy và không bao giờ đứng yên một chỗ dù chỉ trong tích tắc.
Như vậy, bản ngã, không phải là một thực thể tĩnh lặng mà là một dòng
thay đổi liên tục. Khái niệm năng động về sự hiện hữu là một ý nghĩ sâu xa
tiêu biểu trong Phật giáo; trong cuộc sống không có bất cứ vật gì là tĩnh
lặng, cuộc sống là một dòng trôi chảy liên tục mà ta cần phải học để biết
cách bơi theo dòng.
Một khái niệm khác của Chính kiến là nhận thức rằng vũ trụ có tiến trình
của nó với nền tảng nhân và quả, với hành động và sự phản kháng, liên tục
không cố định và nó đều giống nhau trong thế giới đạo đức, tinh thần và vật
chất. Tùy vào hành động tốt mà người tạo tác có lúc hưởng được sự sung
sướng, và có lúc vì hành động xấu ác mà kẻ tạo tác phải chịu đau khổ.
Các ảnh hưởng tốt hay xấu – nghĩa là, hạnh phúc và đau khổ là kết quả của
những hành động đã tạo tác – thông thường kết quả không theo liền sau
nhân tạo tác; thường có sự chậm trễ trong vấn đề thời gian, kết quả của
hạnh phúc và đau khổ chỉ xuất hiện khi nhân duyên đầy đủ. Kết quả có thể
không xuất hiện trong hiện tại. Và như vậy, cái chết thông thường là một sự
thăng bằng về mặt “hưởng phước”, nếu như quả tốt chưa xuất hiện kịp thời;
và đồng thời cũng là một sự thăng bằng về mặt “chịu khổ”, nếu như đau
khổ là kết quả không thể tránh khỏi.
Sau khi chết, thân thể tan hoại, dĩ nhiên, dòng sinh lực vẫn còn tiếp tục,
không phải trong dạng của một linh hồn bất biến, mà là trong dạng của
dòng năng lực luôn thay đổi. Tức thời sau khi chết, một chúng sinh mới bắt
đầu cuộc sống trong dòng đời; nhưng chúng sinh này không nhất thiết phải
là một người, và trong tích tắc sự đầu thai có thể xảy ra ở một tầng hiện
hữu khác. Tuy vậy, chúng sinh mới hiện hữu đó vẫn phải chịu đựng một
ảnh hưởng trực tiếp từ chúng sinh vừa mới qua đời.
Như vậy, chúng sinh mới này hiện hữu là sự tiếp tục không ngừng nghỉ của
chúng sinh kia, mà dòng đời vừa đứt đoạn. Chúng sinh mới thừa hưởng
phần phước đức còn lại của chúng sinh đã chết, và như vậy, phần phước đó
sẽ mang lại cho chúng sinh mới này sự sung sướng trong tương lai. Đồng
thời, chúng sinh này cũng phải chịu luôn phần ác báo còn lại của kẻ kia, và