Đặng Phùng Quân
Phê phán hệ tư tưởng Mác-xít
Chương 7
Những người Mác-xít như Lukács, Louis Althusser đều coi Marx đã xây
dựng một lý luận mới về lịch sử làm cơ sở cho chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Tuy nhiên sự khác biệt trong quan niệm thế nào là lịch sử đã phân định rõ
rệt hai hướng đi của những ngườithừa kế Marx: một bên là những người
chịu ảnh hưởng phương pháp biện chứng Hegel, một bên là những người
phủ nhận biện chứng Hegel.
Trong xu hướng thứ nhất, phải kể Lenin, Lukács, K. Korsch, E. Bloch,
Henri Lefebvre, Kojève, H. Marcuse với quan điểm không có biện chứng
pháp Hegel, không thể có chủ nghĩa duy vật lịch sử Mác-xít. Có thể nói đặc
điểm chung của chủ nghĩa Mác phương tây là bắt nguồn từ mối quan hệ
giữa chủ nghĩa Mác với Hegel, như Iring Fetscher đã nhái một câu nói của
Fichte: "hãy nói cho tôi biết bạn xác định quan hệ giữa Marx và Hegel ra
sao, tôi sẽ nói cho bạn biết bạn đã theo loại chủ nghĩa Mác nào".
Trong xu hướng thứ hai, những người Stalinít như R.O. Gropp, những
người Mácxít Ý như G. Della Volpe, Lucio Coletti hay theo cấu trúc luận
như Louis Althusser lý giải trong khi phê phán Hegel, Marx đã đối lập với
tư tưởng của Hegel. Della Volpetrong Khoa luận lý như một khoa học thực
nghiệm/Logica come scienza positiva trích dẫn lời Lenin trong Những
người bạn dân là gì và họ đã chiến đấu những người dân chủ xã hội ra sao?
đả kích "những lý luận về triết học lịch sử [của những tư tưởng tư sảnAnh
và tiểu tư sản dân chủ Nga] bùng lên và nổ như những bọt xà bông...[trong
khi] Marx đã thực hiện bước tiến vĩ đại trong việc nhận thức được những
mối quan hệ xã hội thực rõ ràng ở chỗ ông đã loại bỏ những lý lẽ của họ về
xã hội và tiến bộ nói chung trong khi xây dựng một phân tích khoa học về
một xã hội và một tiến bộ - tư bản chủ nghĩa", và chống lại lý luận của
những nhà duy vật vẫn còn xây dựng phép biện chứng trên cơ sở tam thế
[đề-phản đề-hợp đề] là tàn tích của chủ nghĩa Hegel. Della Volpe khái quát
phê phán của Marx về phương pháp biện chứng huyền hoặc nơi Hegel đã
