PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 113

điều không chính xác hoặc một vài chi tiết trong khoa học này...mà là đối
đầu nó với vấn tính mới và đối tượng mới, nghĩa là tra hỏi chính đối tượng
của kinh tế chính trị học."
Điều đó có nghĩa là mở ra một con đường mới trong việc đặt những vấn
đề. Althusser muốn nói đến bản chất sai biệt của đối tượng khi nhận
định:"Sự sai biệt này của đối tượng chủ yếu nằm trong nguyên tắc khu biệt
cái thực và tư duy" ngõ hầu "thủ tiêu tất cả những gì cho phép lẫn lộn cái
thực với cái được tư duy". Khoa học theo quan điểm của Althusser không
phải là "phản ánh" đơn giản của thực tại mà là một quá trình diễn ra trong
tư duy và mối quan hệ của nó với thực tại là một quan hệ của nhận thức.
Ông xác định triết học là "điều kiện tri thức của chính đối tượng của một
khoa học/condition d intelligibilité de l objet même d une science." Triết lý
có nghĩa là nghiên cứu trong những điều kiện nào và theo những điều kiện
nào những vấn đề khoa học được đặt ra.
Bộ Tư bản đối với phái Althusser là một lý luận khoa học về kinh tế
chính trị bởi nó bao hàm toàn bộ triết học mác xít vì như chính Marx khẳng
định:"phương pháp phân tích của (ông) không khởi sự từ con người mà từ
giai đoạn xã hội nhất định về mặt kinhtế". Cho nên phải xây dựng khái
niệm mác xít về lịch sử khởi từ "quan niệm mác xít về toàn bộ xã hội". Duy
có điều phân biệt với quan niệm toàn bộ xã hội hiểu theo những người phái
Hegel như Lukács, toàn bộ đây là "một toàn bộ mà đơn vị thống nhất được
cấu thành bởi một loại phức thể, đơn vị của một toàn bộ được cấu trúc, bao
gồm những gì có thể gọi là những trình độ hay trường hợp khác nhau và
tương đối tự trị cùng tồn tại trong nhất thể cấu trúc phức hợp này, trong khi
kết hợp với nhau theo những phương thức xác định đặc biệt, rốt cuộc được
cố định qua trình độ hay trường hợp của kinh tế."
Điều đó có nghĩa là đối với mỗi phương thức sản xuất, có một thời điểm
và một lịch sử riêng về phát triển những lực lượng sản xuất cũng như quan
hệ sản xuất, về chính trị, triết học, khoa học v.v...Mỗi lịch sử này có nhịp
điệu đặc thù của nó, nhưng kết hợp phụthuộc vào toàn bộ. Một khái niệm
lịch sử như vậy có tính sai biệt, nói theo ngôn từ của Althusser là điểm
chiến lược số một của triết học mác-xít, như ông xác định trong bài thuyết