PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 132

hóa với ý thức hệ nhằm trả lời câu hỏi đặt ra là liệu triết học có phải là một
lực lượng sản xuất hay là một ngụy thức?
Trong những thảo luận về sau, Habermas phân tích tình trạng biến đổi của
văn hóa trong chủ nghĩa tư bản về sau, sự lớn mạnh của khoa học kỹ thuật
là động lực phát triển những lực lượng sản xuất, những nỗ lực làm mới triết
học nguyên ủy (Ursprungsphilosophie). Những nỗ lực triết lý này, bao gồm
cả những nhà lý luận Mác xít như hình thái triệt để nhất của tự phản tỉnh đã
mất tính tự trị khi đối chiếu với những khoa học. Triết học để tồn tại phải
đáp ứng được yêu cầu thống nhất và phổ quát, bao hàm thống nhất tự nhiên
và lịch sử. Triết lý là một lực lượng sản xuất tạo ra sự thống nhất thuần lý
tương tự như thống nhất xã hội. Chủ nghĩa duy vật lịch sử không có chiều
kích thiết yếu đáp ứng yêu cầu này: Marl thất bại trong việc đặt được cơ sở
khả hữu của nhận thức, mặt khác khi dựa trên phương thức sản xuất Marx
không duy trì được sự phân cách thiết yếu giữa lao động và đối tác, giữa
sinh giới và hệ thống. Chỉ có lý luận về hành động thông giao khả dĩ thiết
lập được quan hệ nội tại giữa thực tiễn và lý tính. Lý luận này loại bỏ khả
năng của chủ nghĩa duy vật lịch sử trên cả hai mặt lý thuyết và thực tiễn.